ताराशंकर बंद्योपाध्याय

भारतीय लेखक
(ताराशंकर बंधोपाध्याय से अनुप्रेषित)

ताराशंकर बंधोपाध्याय (1898 - 1971) बांग्ला साहित्यकार थे। इन्हें गणदेवता के लिए १९६६ में ज्ञानपीठ पुरस्कार से सम्मानित किया गया था। सन १९६९ में साहित्य एवं शिक्षा क्षेत्र में भारत सरकार द्वारा उन्हें पद्म भूषण से सम्मानित किया गया था। आरोग्य निकेतन नामक एक उपन्यास के लिये उन्हें सन् 1956 में साहित्य अकादमी पुरस्कार से सम्मानित किया गया।[4]

ताराशंकर बंद्योपाध्याय
जन्म 23 जुलाई 1898[1]Edit this on Wikidata
लाभपुर Edit this on Wikidata
मौत 14 सितंबर 1971[1] Edit this on Wikidata
कोलकाता Edit this on Wikidata
नागरिकता भारत, ब्रिटिश राज, भारतीय अधिराज्य Edit this on Wikidata
शिक्षा सेंट जेवियर्स महाविद्यालय, कोलकाता, असुतोष महाविद्यालय Edit this on Wikidata
पेशा राजनीतिज्ञ, लेखक, कवि Edit this on Wikidata
पदवी राज्यसभा सांसद Edit this on Wikidata
पुरस्कार साहित्य अकादमी पुरस्कार,[2] ज्ञानपीठ पुरस्कार,[3] पद्म भूषण Edit this on Wikidata
उल्लेखनीय कार्य {{{notable_works}}}

जीवनी संपादित करें

ताराशंकर बन्द्योपाध्याय का जन्म बंगाल के भीरभूम जिले के लाभपुर गाँव में हुआ था। उनके पिता का नाम हरिदास और माता का नाम प्रभावती देवी था। सन १९१६ में उन्होंने लाभपुर से मैट्रिकुलेशन उतीर्ण किया। इसके बाद कोलकाता के सेन्ट जेवियर कॉलेज में प्रविष्ट हुए। इसके बाद वे दक्षिणी सुबुरबन कॉलेज (अब आशुतोष महाविद्यालय) में भर्ती हुए।

रचित ग्रन्थ संपादित करें

ताराशंकर बन्द्योपाध्याय द्वारा रचित ग्रन्थ निम्नलिखित हैं[5]

उपन्यास

चैतालि घूर्णि (१९३२), पाषाणपुरी (१९३३), नीलकण्ठ (१९३३), राइकमल (१९३५), प्रेम ओ प्रय़ोजन (१९३६), आगुन (१९३८), धात्रीदेबता (१९३९), कालिन्दी (१९४०), गणदेबता (१९४३), मन्बन्तर (१९४४), पञ्चग्राम (१९४४), कबि (१९४४), सन्दीपन पाठशाला (१९४६), झड़ ओ झरापाता (१९४६), अभियान (१९४६), सन्दीपन पाठशाला (किशोरपाठ्य संस्करण, १९४८), पदचिह्न (१९५०), उत्तराय़ण (१९५०), हाँसुलीबाँकेर उपकथा (१९५१), तामस तपस्या (१९५२), नागिनी कन्यार काहिनी (१९५२), आरोग्य निकेतन (१९५३), चाँपाडाङार बौ (१९५४), पञ्चपुत्तलि (१९५६), बिचारक (१९५७), सप्तपदी (१९५८), बिपाशा (१९५९), राधा (१९५९), मानुषेर मन (१९५९), डाकहरकरा (१९५९), महाश्बेता (१९६१), योगभ्रष्ट (१९६१), ना (१९६१), नागरिक (१९६१), निशिपद्म (१९६२), यतिभङ्ग (१९६२), कान्ना (१९६२), कालबैशाखी (१९६३), एकटि चड़–इपाखि ओ कालो मेय़े (१९६३), जङ्गलगड़ (१९६४), मञ्जरी अपेरा (१९६४), संकेत (१९६४), भुबनपुरेर हाट (१९६४), बसन्तराग (१९६४), स्बर्गमर्त्य (१९६५), बिचित्रा (१९६५), गन्ना बेगम (१९६५), अरण्यबह्नि (१९६६), हीरापान्ना (१९६६), महानगरी (१९६६), गुरुदक्षिणा (१९६६), शुकसारी कथा (१९६७), शक्करबाई (१९६७), मणिबौदि (१९६९), छाय़ापथ (१९६९), कालरात्रि (१९७०), रूपसी बिहङ्गिनी (१९७०), अभिनेत्री (१९७०), फरिय़ाद (१९७१), शताब्दीर मृत्यु (१९७१), किष्किन्ध्या काण्ड (किशोर उपन्यास, १९७२)।

छोटोगल्प

छलनामय़ी (१९३७), जलसाघर (१९३८), रसकलि (१९३९), तिन शून्य (१९४२), प्रतिध्बनि (१९४३), बेदेनी (१९४३), दिल्ली का लाड्डु (१९४३), यादुकरी (१९४४), स्थलपद्म (१९४४), तेरशो पञ्चाश (१९४४), प्रसादमाला (१९४५), हारानो सुर (१९४५), इमारत (१९४७), रामधनु (१९४७), श्रीपञ्चमी, कामधेनु (१९४९), माटि (१९५०), शिलास्थान (१९५२), बिस्फोरण (१९५५), कालान्तर (१९५६), बिषपाथर (१९५७), रबिबारेर आसर (१९५९), पौषलक्ष्मी (१९६१), आलोकाभिसार, चिरन्तनी (१९६२), अ्याक्सिडेन्ट (१९६२), तमसा (१९६३), आय़ना (१९६३), चिन्मय़ी (१९६४), एकटि प्रेमेर गल्प (१९६५), तपोभङ्ग, दीपार प्रेम (१९६६), नारी रहस्यमय़ी (१९६७), पञ्चकन्या (१९६७), शिबानीर अदृष्ट (१९६७), गोबिन सिंय़ेर घोड़ा (१९६८), जय़ा (१९६८), एक पशला बृष्टि (१९६९), मिछिल (१९६९), उनिशशो एकात्तर (१९७१)।

नाटक

कालिन्दी (१९४२), दुइपुरुष (१९४३), पथेर डाक (१९४३), बिंश शताब्दी (१९४५), द्बीपान्तर (१९४५), युगबिप्लब (१९५१), कबि (१९५७), कालरात्रि (१९५७), संघात (१९६२), आरोग्य निकेतन (१९६८)

प्रबन्ध संकलन

साहित्येर सत्य (१९६१), भारतबर्ष ओ चीन (१९६३), रबीन्द्रनाथ ओ बांलार पल्ली (१९७१)। स्मृतिकथा: आमार कालेर कथा (१९५१), बिचित्र स्मृतिकाहिनी (१९५३), आमार साहित्य जीबन, प्रथम खण्ड (१९५३), कैशोर स्मृति (१९५६), आमार साहित्य जीबन, द्बितीय़ खण्ड (१९६२)

रचना-संकलन

ताराशङ्करेर श्रेष्ठ गल्प (१९४७), ताराशङ्कर बन्द्योपाध्याय़ेर श्रेष्ठ गल्प (१९५०), ताराशङ्कर बन्द्योपाध्याय़ेर प्रिय़ गल्प (१९५३), स्बनिर्बाचित गल्प (१९५४), गल्प-सञ्चय़न (१९५५), छोटदेर श्रेष्ठ गल्प (१९५६), रचनासमग- प्रथम खण्ड (१९५९), प्रेमेर गल्प (१९६१), छोटदेर भालो भालो गल्प (१९६२), गल्प-पञ्चाशत् (१९६३), किशोर सञ्चय़न (१९६६), छोटदेर श्रेष्ठ गल्प (१९६९)

प्रहसन

चकमकि (१९४५)

भ्रमणसाहित्य

मस्कोते कय़ेक दिन (१९५९)

काव्ययग्रन्थ

त्रिपत्र (१९२६) Please report any bugs found in Github.

सन्दर्भ संपादित करें

  1. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  2. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  3. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  4. "अकादमी पुरस्कार". साहित्य अकादमी. मूल से 15 सितंबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 11 सितंबर 2016.
  5. [1]