कालीगञ्ज उपज़िला (झिनाइदह)

बांग्लादेश का उपजिला

कालीगंज उपजिला, बांग्लादेश का एक उपज़िला है,[2] जोकी बांग्लादेश में तृतीय स्तर का प्रशासनिक अंचल होता है (ज़िले की अधीन)।[3] यह खुलना विभाग के झिनाइदह ज़िले का एक उपजिला है, जिसमें, ज़िला सदर समेत, कुल ९ उपज़िले हैं, और मुख्यालय झिनाइदह सदर उपज़िला है। यह बांग्लादेश की राजधानी ढाका से दक्षिण-पश्चिम की दिशा में अवस्थित है। यह मुख्यतः एक ग्रामीण क्षेत्र है, और अधिकांश आबादी ग्राम्य इलाकों में रहती है।

कालीगंज उपजिला
কালীগঞ্জ উপজেলা
उपज़िला
ऊपर से :मोबारकगंज शुगर मिल, कालीगंज,झिनाइदह, गलकटा मसजिद, जोड़ बंगला मसजिद
Location of कालीगंज उपजिला की स्थिति
निर्देशांक: 23°24′50″N 89°8′0″E / 23.41389°N 89.13333°E / 23.41389; 89.13333निर्देशांक: 23°24′50″N 89°8′0″E / 23.41389°N 89.13333°E / 23.41389; 89.13333
देश बांग्लादेश
विभागखुलना विभाग
जिलाझिनाइदह जिला
शासन
 • उपज़िला निर्वाहि अधिकारीसूची[1]
क्षेत्रफल
 • कुल310.19 किमी2 (119.77 वर्गमील)
जनसंख्या (2011)
 • कुल282,366
 • घनत्व910 किमी2 (2,400 वर्गमील)
समय मण्डलबांग्लादेश मानक समय (यूटीसी+6)
वेबसाइटkaliganj.jhenaidah.gov.bd

जनसांख्यिकी

संपादित करें

यहाँ की आधिकारिक स्तर की भाषाएँ बांग्ला और अंग्रेज़ी है। तथा बांग्लादेश के किसी भी अन्य क्षेत्र की तरह ही, यहाँ की भी प्रमुख मौखिक भाषा और मातृभाषा बांग्ला है। बंगाली के अलावा अंग्रेज़ी भाषा भी कई लोगों द्वारा जानी और समझी जाती है, जबकि सांस्कृतिक और ऐतिहासिक निकटता तथा भाषाई समानता के कारण, कई लोग सीमित मात्रा में हिंदुस्तानी(हिंदी/उर्दू) भी समझने में सक्षम हैं।[4] यहाँ का बहुसंख्यक धर्म, इस्लाम है, जबकि प्रमुख अल्पसंख्यक धर्म, हिन्दू धर्म है। खुलना विभाग में, जनसांख्यिकीक रूप से, इस्लाम के अनुयाई, आबादी के औसतन ८३.६१% है, जबकि शेष जनसंख्या प्रमुखतः हिन्दू धर्म की अनुयाई है। बांग्लादेश के सारे विभागों में, खुलना विभाग में मुसलमान आबादी की तुलना में हिन्दू आबादी की का अनुपात सबसे अधिक है। यह मुख्यतः ग्रामीण क्षेत्र है, और अधिकांश आबादी ग्राम्य इलाकों में रहती है।[5]

2011 में कालिगंज उपज़िला में धर्म[6]
धर्म प्रतिशत
इस्लाम
  
83.74%
हिन्दू धर्म
  
16.00%
अन्य या निर्दिष्ट नहीं
  
0.26%

जैसा कि 2011 में बांग्लादेश जनगणना में रिपोर्ट किया गया, कालिगंज उपज़िला में 67,841 हाउसहोल्ड और 282,366 जनसंख्या थी। 56,280 (19.93%) लोग 10 वर्ष से कम आयु के थे। कालिगंज की औसत साक्षरता दर 51.97% थी, जो राष्ट्रीय औसत 51.8% के मुकाबले है, और यहां का लिंग अनुपात 999 महिलाएँ प्रति 1000 पुरुष था। आबादी का 16.06% (45,341) शहरी क्षेत्रों में रहता था।[6][7]

1991 में बांग्लादेश जनगणना के अनुसार, कालिगंज में आबादी 219,126 थी। पुरुष आबादी का अंश 51.76% और महिला आबादी का अंश 48.24% था। 18 वर्ष या उससे अधिक आयु के लोगों की संख्या 112,587 थी। कालिगंज की औसत साक्षरता दर 29.7% (7+ वर्ष), जो राष्ट्रीय औसत 32.4% के मुकाबले है।[8]

अवस्थिति

संपादित करें

कालीगंज उपजिला बांग्लादेश के दक्षिण-पश्चिमी भाग में, खुलना विभाग के झिनाइदह जिले में स्थित है।[9]

शिक्षा संस्थान

संपादित करें
संस्थान का नाम स्थापना की तारीख स्थान परिपाय
सरकारी नालडांगा भूषण पाइलट माध्यमिक विद्यालय १८८२ ईसवी नोलडाङ्गा माध्यमिक
कादिर कोल आदर्श दाखिल माद्रासा दाखिल
कादिर कोल सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
अल-जामियातुल इस्लामिया कासेमुल उलूम माद्रासा बोलीदापड़ा कामिल
बालियाडङ्गा दाखिल माद्रासा दाखिल
बालियाडाङ्गा माध्यमिक विद्यालय माध्यमिक
बालियाडाङ्गा सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
बालियदंगा नेशनल प्रिक्याडेट एकाडेमी प्राथमिक
दामोदरपुर कारामतिया दाखिल माद्रासा दाखिल
गाजीर हाट माध्यमिक विद्यालय माध्यमिक
लाओतला कॉलेज बड़ घिघाटी उच्च-माध्यमिक
सरकारी एम यू कॉलेज उच्च-माध्यमिक
शहीद नूर अली कॉलेज कालिगंज उच्च-माध्यमिक
हसनहाटी बड़ धोपादी एबादत आली माध्यमिक विद्यालय माध्यमिक
रायग्राम बानीकान्त माध्यमिक विद्यालय सिंगीर बाजार, रायग्राम माध्यमिक
पाँचकाहुनिया माध्यमिक विद्यालय बारबाजार माध्यमिक
बारबाजार माध्यमिक विद्यालय बारबाजार माध्यमिक
मेगुरखिर्द्दा सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
बरफा प्राथमिक विद्यालय माध्यमिक
आसदुज्जामान होसनीन केयाबागान आदर्श कॉलेज उच्च-माध्यमिक
मोबारकगंज चिनिकल माध्यमिक विद्यालय मोबारकगंज चिनी कॉल लिमिटेड माध्यमिक
बाबरा सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
पुखुरिया सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
मनोहरपुर पुकुरिया दाखिल मदरसा दाखिल
पाइकपाड़ा सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
दयापुर भातघरा सरकारी प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
भातघरा दयापुर माध्यमिक विद्यालय माध्यमिक
सलीमुन्नेशा पायलट माध्यमिक बालिका विद्यालय माध्यमिक
सरकारी नोलडाङ्गा भूषण प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
बी.ए.एस.एबी मुंदिया माध्यमिक विद्यालय केयाबागान, आगमुंदिया माध्यमिक
बुजिडाङ्गा मुंदिया प्राथमिक विद्यालय प्राथमिक
बंगबंधु शेख मुजीब शिक्षा संस्थान झनझनिया माध्यमिक

इन्हें भी देखें

संपादित करें
  1. "सभी उपज़िलो के निर्वाहि अदिकारियों की सूचि-जन प्रशासन मंत्रालय, बांग्लादेश". मूल से 13 नवंबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016.
  2. "उपज़िलों की सूची". मूल से 23 अक्तूबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016.
  3. "बांग्लापीडिया-लोकल गवर्नमेंट". मूल से 6 नवंबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016.
  4. "http://countrystudies.us/bangladesh/29.htm". मूल से 28 मार्च 2014 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016. |title= में बाहरी कड़ी (मदद)
  5. "संग्रहीत प्रति". मूल से 18 अगस्त 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016.
  6. "बांग्लादेश जनसंख्या और आवास जनगणना 2011 जिला रिपोर्ट – झेनाइदह" (PDF). bbs.gov.bd. बांग्लादेश सांख्यिकी ब्यूरो.
  7. "समुदाय तालिकाएँ: झेनाइदह जिला" (PDF). bbs.gov.bd. बांग्लादेश सांख्यिकी ब्यूरो. 2011.
  8. "पोपुलेशन सेंसस विंग, बीबीएस।". मूल से |archive-url= दिए जाने पर |archive-date= भी दी जानी चाहिए (मदद) को पुरालेखित. अभिगमन तिथि नवंबर 10, 2006. नामालूम प्राचल |archive date= की उपेक्षा की गयी (|archive-date= सुझावित है) (मदद)
  9. "आधिकारिक मानचित्र". मूल से 1 नवंबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अक्तूबर 2016.

बाहरी कड़ियाँ

संपादित करें