मुकुटधारी प्रसाद चौहान

मुकुटधारी प्रसाद चौहान

मुकुटधारी प्रसाद चौहान
1901-1972

स्वतंत्रता सेनानी
जन्मस्थल : भीतिहरवा, पश्चिम चम्पारण
धर्म: हिंदू
आन्दोलन: नमक आंदोलन और चम्पारण सत्याग्रह
राष्ट्रीयता: हिंदुस्तानी
स्मारक: मुकुटधारी प्रसाद चौहान समृति भीतिहरवा


एक स्वतंत्रता सेनानी थे। मुकुटधारी प्रसाद चौहान का जन्म 1901 में बिहार राज्य के पश्चिमी चंपारण जिले के भितिहरवा गांव में हुआ था।[1] उनका नाम बिहार के स्वतंत्रता सेनानियों में शामिल था,[2] उन्होंने 1930 के नमक आंदोलन और 1942 के भारत छोड़ो आंदोलन में सक्रिय भूमिका निभाई। चंपारण शहर के भितिहरवा में महात्मा गांधी आश्रम में उनके नाम पर एक प्रतिमा बनाई गई है। उनके बाद बाद उनके सुपुत्र श्री अरविंद चौहान ने भी अपना जीवन समाज सेवा में ही गुजारा।अभी उनके सुपौत्र अनिल चौहान भी अपने दादाजी के तरह ही अपना सर्वस्व न्योछावर झोंक दिया समाज सेवा हेतु। कुल मिलाकर चौहान परिवार का बहुत ही बड़ा योगदान रहा है सामाजिक उत्थान में।[3]

इतिहास संपादित करें

स्वतंत्रता आंदोलन में भाग लेने वाला ऐसा ही एक महत्वपूर्ण नाम है मुकुटधारी प्रसाद चौहान। 1917 में जब महात्मा गांधी अंग्रेजों के जुल्म से पीड़ित किसानों की आवाज बनने चंपारण आये तो मुकुटधारी उनके सहयोगी बने। गांधीजी के चंपारण सत्याग्रह में मुकुटधारी प्रसाद चौहान और राजकुमार शुक्ल ने महत्वपूर्ण भूमिका निभाई। उन्होंने 1930 के नमक आंदोलन 1942 के भारत छोड़ो आंदोलन में भी सक्रिय भूमिका निभाई। वे आंदोलन के दौरान कई बार जेल भी गए। धन्यवाद।

सामाजिक लोग संपादित करें

*फागू चौहान

*रेणू देवी

*दारा सिंह चौहान

सन्दर्भ संपादित करें

  1. "कस्तूरबा पाठशाला के संस्थापक छात्र रहे मुकुटधारी - Mukutdhari was the founder student of Kasturba Pathshala - Bihar West Champaran General News". Jagran. अभिगमन तिथि 2023-09-30.
  2. Tejashwi Yadav on X: "आज बिहार राज्य नोनिया महासभा द्वारा आयोजित ... https://twitter.com/yadavtejashwi/status/1520747403963289600
  3. Aalok, Dr dayaram (2022-01-14). "आध्यात्म,जाति इतिहास,जनरल नॉलेज: नोनिया जाति का इतिहास :Noniya caste history". आध्यात्म,जाति इतिहास,जनरल नॉलेज. अभिगमन तिथि 2023-09-30.