विलनियस हवाई अड्डा (आईएटीए: VNOआईसीएओ: EYVI) ( लिथुआनियाई: Vilniaus oro uostas)) लिथुआनिया की राजधानी विल्नियस का अंतरराष्ट्रीय हवाई अड्डा है। यह शहर के दक्षिण में 5.9 कि॰मी॰ (3.7 मील) पर स्थित है।[1] एक रनवे और सालाना 5 मिलियन यात्रियों के साथ यह यात्री यातायात श्रेणी में लिथुआनिया के तीन वाणिज्यिक हवाई अड्डों में सबसे बड़ा है। [2] विलनियस अंतर्राष्ट्रीय हवाई अड्डे पर एयरबाल्टिक, रायनएयर और विज़ एयर का आधार भी है। हवाई अड्डे का प्रबंधन परिवहन और संचार मंत्रालय के तहत राज्य के स्वामित्व वाले उद्यम लिथुआनियाई हवाई अड्डों द्वारा किया जाता है।[3]

इतिहास संपादित करें

प्रारंभिक वर्ष संपादित करें

 
17 अगस्त, 1932 को वारसॉ-विल्नियस-रीगा-टालिन एयरलाइन का उद्घाटन

हवाई अड्डे ने 17 अगस्त 1932 को विल्नो-पोरुबनेक के नाम से परिचालन शुरू किया, पोरुबनेक पड़ोसी गांव का नाम था जो आज विल्नियस के कीर्तिमाई जिले का हिस्सा है। द्वितीय विश्व युद्ध से पहले, यह विल्नो (विल्नियस) और वारसॉ के साथ-साथ रीगा के लिए अंतरराष्ट्रीय मार्ग के बीच तत्कालीन घरेलू मार्ग का संचालन करता था। 15 अप्रैल 1939 से, इसने कोवनो (अब कौनास) के लिए एक नए मार्ग को शुरु किया। विश्व युद्ध II के दौरान हवाई अड्डे का उपयोग सैन्य हवाई क्षेत्र के रूप में किया गया था। हवाई अड्डे ने 17 जुलाई 1944 से एक नागरिक हवाई अड्डे के रूप में अपनी गतिविधि फिर से शुरू कर दी।[4]

नव गतिविधि संपादित करें

लिथुआनियाई एयरलाइंस (बाद में फ्लाईलाल के रूप में ब्रांडेड) को 1991 में स्वतंत्रता के बाद लिथुआनियाई ध्वज वाहक के रूप में स्थापित किया गया था और टुपोलेव टू-134, याकोवलेव याक -40, याक -42 और एंटोनोव ए -24, ए-26 के विल्नियस-आधारित एअरोफ़्लोत बेड़े के विमान इसे विरासत में मिले थे। लेकिन आधुनिक बोइंग 737 और बोइंग 757 जेट और साब 340, साब 2000 टर्बोप्रॉप के साथ सोवियत युग के इन विमानों को तेजी से बदल दिया गया। बढ़ती वित्तीय कठिनाइयों के परिणामस्वरूप 17 जनवरी 2009 से प्रभावी संचालन निलंबित कर दिया गया था। फ्लाईलाल के पतन के साथ, हवाई अड्डे ने एम्स्टर्डम, बुडापेस्ट, इस्तांबुल, मैड्रिड और त्बिलिसी को अपनी अनुसूचित सेवाएं खो दीं। फ्लाईलाल डबलिन, फ्रैंकफर्ट, लंदन, मिलान और पेरिस में एयर लिंगस, एयरबाल्टिक या लुफ्थांसा के साथ प्रतिस्पर्धा में काम करता था।[उद्धरण चाहिए]

लातविया की राष्ट्रीय एयरलाइन और स्कैंडिनेवियाई एयरलाइंस के हिस्से के स्वामित्व वाली एयरबाल्टिक ने 2004 में अपने रीगा ऑपरेशन को पूरा करने के लिए विलनियस में दूसरा बेस खोला और बोइंग 737 जेट और फॉकर 50 टर्बोप्रॉप का उपयोग करते हुए विलनियस में सबसे बड़ा वाहक बन गया। एक समय पर, एयरबाल्टिक विलनियस से 19 गंतव्यों के लिए संचालित होता था, लेकिन 2009 में, नेटवर्क ने केवल तीन गंतव्यों को कवर किया, जो विलनियस पर आधारित दो विमानों द्वारा सेवा किया जाता था।[उद्धरण चाहिए]

विनियस हवाई अड्डा ग्रैंड क्रू एयरलाइंस का मुख्य केंद्र है और विज़ एयर का आधार केंद्र है। यह सितंबर 2010 में अपने संचालन के अंत तक और ऑरेला तक ऑरेला के उड़ान लाइसेंस खोने तक स्टार 1 एयरलाइंस के लिए एक मुख्य केंद्र हुआ करता था। यह स्मॉल प्लैनेट एयरलाइंस और एवियाविल्सा का केंद्र था, जब तक कि दोनों एयरलाइनों को जोड़ नहीं दिया गया। हवाईअड्डा एयरबाल्टिक, एस्टोनियाई एयर और स्काईवे एक्सप्रेस के लिए एक माध्यमिक केंद्र था जब तक कि वे विनियस में ठिकानों को बंद नहीं कर देते।[उद्धरण चाहिए]

30 जून 2013 को, एयर लिटुआनिका ने भी विनियस हवाई अड्डे से अपनी उड़ानें शुरू कीं और कई यूरोपीय शहरों की सेवा में अपना आधार स्थापित किया। हालांकि, 22 मई 2015 तक, एयरलाइन ने सभी परिचालनों को भी बंद कर दिया।[5]

रनवे पुनर्निर्माण कार्य के लिए 14 जुलाई 2017 से 17 अगस्त 2017 तक 35 दिनों के लिए हवाई अड्डे को बंद कर दिया गया था, सभी उड़ानों को कौनास हवाई अड्डे पर परिवर्तित किया गया था।[6][7]

टर्मिनल संपादित करें

 
टर्मिनल भवन

हवाई अड्डे के भवन का निर्माण 1949 में शुरू हुआ और 1954 में पूरा हुआ।[4] इसमें 1950 के दशक का सोवियत हवाई अड्डे के टर्मिनल का डिज़ाइन है, जो मूल रूप से एक हवाई अड्डे के लिए प्रति दिन 20 विमान आवागमनों को संभालता है। बाहर की तरफ, इसे सैनिकों, श्रमिकों और पायलटों की मूर्तियों से सजाया गया है, जबकि अंदर की दीवारों और छतों में पुष्पांजलियाँ, तेज पत्ते और सितारे हैं, और 1990 के दशक की शुरुआत तक, सोवियत हथौड़ा और दरांती, प्रारंभिक पोस्ट के सोवियत सार्वजनिक भवनों के लिए विशिष्ट सजावट -युद्ध के साल हैं। 

पुराने भवन से जुड़ा एक नया प्रस्थान टर्मिनल 1993 में बनाया गया था।[8] तब से, पुराने भवन का उपयोग केवल आगमन टर्मिनल के रूप में किया जाता है।[4]

एयरलाइंस और गंतव्य संपादित करें

यात्री संपादित करें

निम्नलिखित एयरलाइनें विनियस के लिए और से नियमित अनुसूचित और चार्टर उड़ानें संचालित करती हैं:[9]

वायुसेवाएंगंतव्य
AeroflotMoscow–Sheremetyevo
airBalticAmsterdam, Berlin, Dublin, Kyiv–Boryspil, Munich, Oslo, Paris–Charles de Gaulle, Riga, Tallinn
Seasonal: Dubrovnik, London–Gatwick
Avion Express[10]Seasonal charter: Antalya,[11] Burgas,[12] Corfu,[10] Enfidha,[10] Heraklion, Hurghada,[13] Rhodes, Sharm El Sheikh, Tenerife–South, Tivat,[10] Varna
Brussels AirlinesBrussels
Corendon AirlinesSeasonal charter: Antalya[14]
Enter AirSeasonal charter: Funchal[14]
FinnairHelsinki
Freebird AirlinesSeasonal charter: Antalya,[20] Bodrum,[20] Gazipaşa,[10]
GetJet Airlines[21][20]Charter: Hurghada[20]
Seasonal charter: Antalya,[20] Barcelona,[20] Batumi,[20][22] Bodrum,[20] Burgas,[20] Catania,[20] Dalaman,[20] Dubai–Al Maktoum,[20]Faro,[20] Heraklion,[20] Kefalonia,[10]Lamezia Terme,[10] Larnaca,[20] Málaga,[10] Palma de Mallorca,[20] Patras,[20] Rhodes,[20] Sharm El Sheikh,[20] Tenerife–South,[20]Varna[20]
Holiday EuropeSeasonal charter: Burgas,[23] Heraklion[24]
LOT Polish AirlinesLondon–City, Warsaw–Chopin
LufthansaFrankfurt
NeosSeasonal charter: Punta Cana
Norwegian Air ShuttleBergen, Oslo, Stockholm–Arlanda
RyanairBarcelona, Beauvais, Bergamo, Berlin, Billund,[16] Birmingham,[17] Bremen, Charleroi, Dublin, Eindhoven, Hahn, Kyiv–Boryspil, Leeds/Bradford, Liverpool, London–Luton, London–Stansted, Malta, Oslo, Rome–Ciampino, Tel Aviv, Treviso, Vienna[18]
Seasonal: Athens, Corfu
Scandinavian AirlinesCopenhagen, Stockholm–Arlanda
SkyUpSeasonal: Odessa (begins 20 May 2022)[15]
Smartwings PolandSeasonal charter: Marsa Alam,[14] Kavala
Swiss International Air LinesZurich (begins 30 March 2022)[19]
Turkish AirlinesIstanbul
Seasonal charter: Antalya[20]
Ukraine International AirlinesKyiv–Boryspil
Seasonal: Odessa (resumes 3 June 2022)
Wizz AirAthens (begins 28 March 2022), Barcelona (begins 27 March 2022), Beauvais, Belfast–International, Billund, Doncaster/Sheffield, Dortmund, Eindhoven, Kutaisi, Kyiv–Zhuliany, Larnaca, London–Luton, Lviv (resumes 10 April 2022), Milan–Malpensa, Nice, Reykjavik–Keflavik,[25] Saint Petersburg, Sandefjord, Stockholm–Skavsta, Tel Aviv, Yerevan
Seasonal: Santorini, Zakynthos[26]

आंकड़े संपादित करें

 
ऐतिहासिक प्रवेश हॉल का आंतरिक भाग
 
प्रस्थान क्षेत्र
 
नियंत्रण टॉवर

यात्री भीड़ संपादित करें

देखें स्त्रोत विकीडाटा क़्वेरी. "Vilnius airport statistics".

वार्षिक यातायात संपादित करें

वार्षिक यात्री यातायात [27]
वर्ष यात्रियों % परिवर्तन परिवर्तन
2021 1,898,817 </img> 44.68% </img> 585,349
2020 1,312,468 </img> 73.78% </img> 3,692,453
2019 5,004,921 </img> 1.7% </img> 81,972
2018 4,922,949 </img> 30.9% </img> 1,161,112
2017 3,761,837 </img> 1.4% </img> 52,164
2016 3,814,001 </img> 14.3% </img> 477,917
2015 3,336,084 </img> 13.4% </img> 393,414
2014 2,942,670 </img> 10.6% </img> 280,801
2013 2,661,869 </img> 20.6% </img> 453,773
2012 2,208,096 </img> 28.9% </img> 495,629
2011 1,712,467 </img> 24.7% </img> 338,608
2010 1,373,859 </img> 5.0% </img> 65,227
2009 1,308,632 </img> 36.1% </img> 739,807
2008 2,048,439 </img> 19.3% </img> 331,217
2007 1,717,222 </img> 18.3% </img> 265,754
2006 1,451,468 </img> 13.2% </img> 169,596
2005 1,281,872 </img> 33.0% </img> 317,708
2004 964,164  </img>  </img>

व्यस्ततम मार्ग संपादित करें

2018 में विनियस से शीर्ष 20 व्यस्ततम मार्ग [28]
पद शहर यात्रियों विमान सेवाओं
1 </img> लंडन 468,000 रयानएयर, विज़्ज़ एयर
2 </img> फ्रैंकफर्ट 276,000 लुफ्थांसा, रयानएयर
3 </img> ओस्लो 261,000 रयानएयर, नॉर्वेजियन एयर शटल, विज़ एयर
4 </img> वारसा 253,000 लॉट पोलिश एयरलाइंस, Wizz Air
5 </img> एंटाल्या 245,000 स्मॉल प्लैनेट एयरलाइंस, गेटजेट एयरलाइंस
6 </img> कीव 229,000 यूक्रेन इंटरनेशनल, विज़्ज़ एयर, रयानएयर
7 </img> रीगा 199,000 एयरबाल्टिक
8 </img>मिलन 175,000 विज़ एयर, रयानएयर
9 </img>स्टॉकहोम 167,000 नॉर्वेजियन एयर शटल, स्कैंडिनेवियाई एयरलाइंस, Wizz Air
10 </img>मास्को 152,000 एअरोफ़्लोत
1 1 </img>पेरिस 134,000 एयरबाल्टिक, रयानएयर, विज़ एयर ;
12 </img>कोपेनहेगन 114,000 स्कैंडिनेवियाई एयरलाइंस
13 </img>हेलसिंकि 110,000 फिनएयर
14 </img>ब्रसेल्स 98,000 ब्रसेल्स एयरलाइंस
15 </img>बार्सिलोना 93,000 विज़ एयर, रयानएयर
16 </img>तेलिन 91,000 नॉर्डिका, एयरबाल्टिक
17 </img>बर्लिन 84,000 एयरबाल्टिक
18  </img> इस्तांबुल 83,000 तुर्की एयरलाइंस
19 </img>रोम 82,000 विज़ एयर, रयानएयर
20 </img>हर्गहाडा 68,000 स्मॉल प्लैनेट एयरलाइंस, गेटजेट एयरलाइंस

भूमि से पहुंच संपादित करें

 
विनियस एयरपोर्ट रेलवे स्टेशन
 
हवाई अड्डे को विनियस से जोड़ने वाली बस

रेलगाड़ी संपादित करें

विल्नियस एयरपोर्ट रेलवे स्टेशन (अनुसूची में "ओरो यूओस्टास" के रूप में संदर्भित) और विनियस के केंद्रीय स्टेशन के बीच सीधी ट्रेन सेवाएं अक्टूबर 2008 में शुरू हुईं। हवाई अड्डे से मध्य रेलवे स्टेशन की 4.3 किलोमीटर (2.7 मील) है, यात्रा में 7 मिनट लगते हैं।

यह भी देखें संपादित करें

  • बाल्टिक राज्यों में सबसे बड़े हवाई अड्डों की सूची
  • यूरोप के सबसे व्यस्त हवाई अड्डों की सूची
  • लिथुआनिया में परिवहन

संदर्भ संपादित करें

  1. "EAD Basic". Ead.eurocontrol.int. अभिगमन तिथि 24 May 2014.
  2. "VNO". www.ltou.lt (अंग्रेज़ी में). अभिगमन तिथि 2020-01-06.
  3. "Institutions and Enterprises under the Regulation of the Ministry". sumin.lrv.lt (लिथुआनियाई में). मूल से 20 जून 2022 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2017-06-08.
  4. "Vilnius International Airport - Istorija". www.vilnius-airport.lt. मूल से 23 अक्तूबर 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2017-02-04.
  5. "Air Lituanica ceases operations". ch-aviation. अभिगमन तिथि 8 August 2015.
  6. "Reconstruction of the runway of Vilnius Airport". Vilnius Airport. मूल से 3 नवंबर 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  7. "Vilnius Airport to be closed for a renovation until Aug. 17". The Seattle Times. 13 July 2017.
  8. iVilnius.lt. "By plane | How to arrive | Learn | iVilnius - Vilnius city guide". iVilnius - Vilnius city guide. अभिगमन तिथि 2017-02-04.
  9. [1] retrieved 11 May 2021
  10. "Novaturas Flights en". Novaturas flights.
  11. "Antalya". Tiketatour.lt. मूल से 18 सितंबर 2021 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  12. "Burgas". Tiketatour.lt. मूल से 18 सितंबर 2021 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  13. [{cite web|title=Hurghada|website=Ticketatour.lt|url=https://tiketatour.lt/egiptas/skrydziu-informacija-i-egipta-2021-2022-m}}
  14. "Our directions". itaka.lt.
  15. "New airlines to fly to Vilnius - SkyUp". madeinvilnius.lt. 15 November 2022.
  16. ""Ryanair" iš Vilniaus skraidins į Danijos Bilundą". April 2021.
  17. https://www.ryanair.com/gb/en
  18. Liu, Jim. "Ryanair / Laudamotion S20 network consolidation as of 18JUN20". Routesonline. अभिगमन तिथि 19 June 2020.
  19. https://www.businesstravelnewseurope.com/Air-Travel/Swiss-expands-network-for-summer-2022
  20. "Timetable". www.tez-tour.com. मूल से 24 सितंबर 2018 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  21. ""Novaturas" padavė į teismą "GetJet Airlines", tikisi išvengti netesybų".
  22. Mammadova, Tamilla (3 September 2019). "First charter flight from Vilnius to Batumi, Georgia, completed". Trend.Az (अंग्रेज़ी में). अभिगमन तिथि 4 September 2019.
  23. "Bulgaria". TUI.lt. मूल से 9 मई 2021 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  24. "Greece". TUI.lt. मूल से 20 अप्रैल 2021 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 फ़रवरी 2022.
  25. "WIZZ – Dream more. Live more. Be more".
  26. https://www.stirigrecia.eu/wizz-air-anunta-trei-rute-noi-catre-grecia-cat-costa-un-bilet-de-avion/
  27. "VNO". www.ltou.lt (अंग्रेज़ी में). अभिगमन तिथि 2020-02-06.
  28. "Simonas Bartkus | Blog » Populiariausios kryptys 2018 m. – rekordiniais Vilniaus oro uosto metais". अभिगमन तिथि 2020-01-12.

बाहरी संबंध संपादित करें

  विकिमीडिया कॉमन्स पर Vilnius International Airport से सम्बन्धित मीडिया