थाईलैण्ड का इतिहास

thiland ka itihas

थाई लोग अपनी जातीय विशेषताओं में चीनियों के निकट हैं। इन लोगों ने चीन के दक्षिण भाग में नान चाऊ नामक एक शक्तिशाली राज्य स्थापित किया था। किंतु उत्तरी चीनियों और तिब्बतियों के दबाव तथा 1253 में कुबलई खाँ के आक्रमणों के कारण थाई लोगों को दक्षिणी पूर्वी एशिया की ओर हटना पड़ा। चाओ फ्राया (Chao Phraya) नदी की घाटी में पहुँच कर उन्होंने वहाँ के निवासियों को कम्बोडिया की ओर भगा दिया और थाईलैंड नामक देश बसाया। 17वीं शताब्दी तक थाईलैंड में सामंततंत्र स्थापित रहा। इन्हीं दिनों उसने डचों, पुर्तगालियों, फ्रांसीसियों और अंग्रेजों से व्यापार संबंध भी जोड़ लिए थे।

19वीं शताब्दी में मांकूट (Mongkut) (1851-68) और उसके पुत्र चूलालोंगकार्न (Chulalongkorn) (1868-1910) के शासनकाल में सामंतवाद की व्यवस्था शनै: शनै: समाप्त हुई और थाईलैंड का वर्तमान संसार में आगमन हुआ। सम्मतिदाताओं की एक समिति गठित हुई तथा ब्रिटेन (1855) संयुक्त राज्य अमरीका और फ्रांस (1856) से व्यापार संधियाँ हुई। पुराने सामंतों के अधिकार सीमित कर दिए गए और दास प्रथा बिल्कुल उठा दी गई।

1932 में रक्तहीन क्रांति द्वारा संवैधानिक राज्यतंत्र की स्थापना हुई। किंतु उसके बाद से भी थाईलैण्ड की राजनीति में स्थिरता नहीं आई।

द्वितीय विश्वयुद्ध के आरंभ में थाईलेण्ड ने जापान से संधि की और ब्रिटेन और अमरीका के विरुद्ध युद्ध ठाना। लेकिन युद्ध के बाद उसने संयुक्तराज्य अमरीका से संधि की। 1962 में लाओस की ओर से साम्यवादी संकट से थाईलैंड की रक्षा के लिये संयुक्तराज्य की सैनिक टुकड़ियाँ भी वहाँ रहीं।

थाईलैंड के शासक संपादित करें

आधुनिक काल संपादित करें

चक्री वंश (1782 से वर्तमान तक)

  • बुद्ध योद्फ चुललोक (राम १) Buddha Yodfa Chulalok, the Great (Rama I) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช, 1782-1809
  • बुद्ध लोएत्ल नभलै (राम २) Buddha Loetla Nabhalai (Rama II) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย, 1809-1824
  • नंगलव (राम ३) Nangklao (Rama III) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว, 1824-1851
  • मोंग्कुट (राम ४) Mongkut (Rama IV) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, 1851-1868
  • चुललंगकरण (राम ५) Chulalongkorn, the Great (Rama V) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว "พระปิยมหาราช" 1868-1910
  • वाजिर्वुध (राम ६) Vajiravudh (Rama VI) พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, 1910-1925
  • प्रजाधिपोक (राम ७) Prajadhipok (Rama VII) พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, 1925-1935
  • आनन्द महिदोल (राम ८) Ananda Mahidol (Rama VIII) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล, 1935-1946
  • भूमिपाल अतुल्यतेज (राम ९) Bhumibol Adulyadej, the Great (Rama IX) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช, 1946–वर्तमान

इन्हें भी देखें संपादित करें