"हण्टेरियन लिप्यन्तरण": अवतरणों में अंतर

छो Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3631156 (translate me)
छो सन्दर्भ की स्थिति ठीक की।
पंक्ति 3:
 
== आशोधन ==
देवनागरी लिपि में रोमन लिपि से अधिक वर्णों के होने के कारणवश मौलिक हन्टेरियन विधि में कहीं-कहीं पर एक से अधिक देवनागरी वर्णों को केवल एक ही रोमन वर्ण में लिप्यन्तरित किया जाता है। उदाहरणतः "''त''" और "''ट''" दोनों को परिवर्तित कर के "''t''" लिखा जाता है। ठीक इसी तरह, 'द' और 'ड' दोनों को "''d''" लिखा जाता है। मौलिक हन्टेरियन की इस कमी को पूरा करने के लिए कुछ आशोधित हन्टेरियन प्रणालियाँ जन्मी जिनमें नुक्तों और अन्य चिह्नों के प्रयोग से देवनागरी के हर वर्ण के लिए रोमन लिपि में अनूठा रूप स्थापित किया गया, उदाहरणतः "''त''" के लिए "''t''" और "''ट''" के लिए "''ṭ''"। <ref name="ref50gamug">{{Citation | title=The transliteration of oriental alphabets | author=James Burgess | publisher=E.J. Brill, 1895 | isbn= | url=http://books.google.com/books?id=MBYuAAAAYAAJ | quote=''... the use of c alone for this sound ... though it may be easy for specialists to attach an arbitrary sound to a letter, the public can hardly be expected ... Every map and geographical text book has adopted 'ch', as does the roll of every Indian regiment and every revenue record ... chh is the analogous aspirate of this, unless we adopt for it čh ... Table: The Principal Indian Alphabets ...''}}</ref><ref name="ref99xaxuz">{{Citation | title=Romanized school dictionary: English and Urdu | author=Calcutta School-Book Society | publisher=Calcutta School-Book Society Press, 1861 | isbn= | url=http://books.google.com/books?id=V1UWAAAAYAAJ | quote=''... Anglo-Urdu Alphabet ... ḍ bad ... ḳh loch ...''}}</ref><ref name="ref36foxoj">{{Citation | title=A Sanskrit grammar for beginners | author=Max Muller | publisher=Longmans, Green & Co., 1866 | isbn= | url=http://books.google.com/books?id=KqYIAAAAQAAJ | quote=''... ड ḍ ढ ḍh ...''}}</ref>
 
== स्वरमाला ==
पंक्ति 33:
||अं ||{{Nastaliq|ur|ں ,ن ,م}}||ŋ या m||m या n||ṃ या ṅ||
|-
||अः ||{{Nastaliq|ur|ح}}||h||h||ḥ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ऋ ||{{Nastaliq|ur|رِ}}||ṛ||ri||ṛĭ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ॠ ||{{Nastaliq|ur|رِ}}||ṝ||ri||ṟĭ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ऍ ||{{Nastaliq|ur|اے}}||ɛ||-||-||''इस के लिए हन्टेरियन में कोई चिन्ह परिभाषित नहीं है; ये ध्वनी हिंदी में प्रयोग तो होती है (जैसे की कह/kɛḥ), लेकिन इसे [[स्वानिकी]] रूप से देवनागरी में अधिकतर नहीं लिखा जाता''
पंक्ति 62:
||घ ||{{Nastaliq|ur|گھ}}||ɡʱ||gh||gh||
|-
||ङ ||{{Nastaliq|ur|ن}}||ŋ||n||ṅ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||च ||{{Nastaliq|ur|چ}}||tʃ||ch||ch||
|-
||छ ||{{Nastaliq|ur|چھ}}||tʃʰ||chh||cẖ, čh <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ज ||{{Nastaliq|ur|ج}}||dʒ||j||j||
पंक्ति 72:
||झ ||{{Nastaliq|ur|جھ}}||dʒʱ||jh||jh||
|-
||ञ ||{{Nastaliq|ur|ن}}||ɲ||n||ñ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ट ||{{Nastaliq|ur|ٹ}}||ʈ||t||ṭ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ठ ||{{Nastaliq|ur|ٹھ}}||ʈʰ||th||ṭh <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ड ||{{Nastaliq|ur|ڈ}}||ɖ||d||ḍ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ढ ||{{Nastaliq|ur|ڈھ}}||ɖʱ||dh||ḍh <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||ण ||{{Nastaliq|ur|ن}}||ɳ||n||ṇ <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||त ||{{Nastaliq|ur|ت}}||t̪||t||t||
पंक्ति 114:
||श ||{{Nastaliq|ur|ش}}||ʃ||sh||sh||''नेपाली में s या sh दोनों का प्रयोग उचित है; हिंदी में केवल sh''
|-
||ष ||{{Nastaliq|ur|ش}}||ʃ,ʂ||sh||ṣh <ref name="ref50gamug"/>||''हिंदी में ध्वनि ʃ है; संस्कृत में ʂ है''
|-
||स ||{{Nastaliq|ur|س}}||s||s||s||
पंक्ति 122:
||क़ ||{{Nastaliq|ur|ق}}||q||q||q||
|-
||ख़ ||{{Nastaliq|ur|خ}}||x||kh||ḳh, k͟h <ref name="ref78jiriv"/>||
|-
||ग़ ||{{Nastaliq|ur|غ}}||ɣ||gh||g͟h <ref name="ref78jiriv"/>||
|-
||ड़ ||{{Nastaliq|ur|ڑ}}||ɽ||r||ṛ <ref name="ref78jiriv"/>||
|-
||ढ़ ||{{Nastaliq|ur|ڈھ}}||ɽʱ||rh||ṛh <ref name="ref78jiriv"/>||
|-
||फ़ ||{{Nastaliq|ur|ف}}||f||f||f||
पंक्ति 136:
||झ़ ||{{Nastaliq|ur|ژ}}||ʒ||zh||zh||
|-
||क्ष ||{{Nastaliq|ur|کش}}||kʃ,kʂ||ksh||kṣh <ref name="ref50gamug"/>||
|-
||त्र ||{{Nastaliq|ur|تر}}||t̪r||tr||tr||