"दरभंगा": अवतरणों में अंतर

टैग: मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन
छो लालबाबू शर्मा (Talk) के संपादनों को हटाकर Swarntabh के...
पंक्ति 14:
}}
[[भारत]] प्रान्त के उत्तरी [[बिहार]] में [[बागमती नदी]] के किनारे बसा '''दरभंगा''' एक जिला एवं प्रमंडलीय मुख्यालय है। दरभंगा प्रमंडल के अंतर्गत तीन जिले दरभंगा, [[मधुबनी]], एवं [[समस्तीपुर]] आते हैं। दरभंगा के उत्तर में [[मधुबनी]], दक्षिण में [[समस्तीपुर]], पूर्व में [[सहरसा]] एवं पश्चिम में [[मुजफ्फरपुर]] तथा [[सीतामढ़ी]] जिला है। दरभंगा शहर के बहुविध एवं आधुनिक स्वरुप का विकास सोलहवीं सदी में [[मुग़ल]] व्यापारियों तथा ओईनवार शासकों द्वारा विकसित किया गया। दरभंगा 16वीं सदी में स्थापित दरभंगा राज की राजधानी था। अपनी प्राचीन संस्कृति और बौद्धिक परंपरा के लिये यह शहर विख्यात रहा है। इसके अलावा यह जिला आम और [[मखाना]] के उत्पादन के लिए प्रसिद्ध है।
 
== नामाकरण ==
पंक्ति 75:
; दरभंगा शहर के दर्शनीय स्थल
* '''दरभंगा राज परिसर एवं किला''':
दरभंगा के महाराजाओं को कला, साहित्य एवं संस्कृति के संरक्षकों में गिना जाता है। स्वर्गीय महेश ठाकुर द्वारा स्थापिमंदिर''':स्थापित दरभंगा राज किला-परिसर अब एक आधुनिक स्थल एवं शिक्षा केंद्र बन चुका है। भव्य एवं योजनाबद्ध तरीके से अभिकल्पित महलों, मंदिरों एवं पुराने प्रतीकों को अब भी देखा जा सकता है। अलग-अलग महाराजाओं द्वारा बनबाए गए महलों में नरगौना महल, आनंदबाग महल एवं बेला महल प्रमुख हैं। राज पुस्तकालय भवन ललितनारायण मिथिला विश्वविद्यालय द्वारा एवं अन्य कई भवन संस्कृत विश्वविद्यालय द्वारा उपयोग में लाए जा रहे हैं।
राज किला-परिसर अब एक आधुनिक स्थल एवं शिक्षा केंद्र बन चुका है। भव्य एवं योजनाबद्ध तरीके से अभिकल्पित महलों, मंदिरों एवं पुराने प्रतीकों को अब भी देखा जा सकता है। अलग-अलग महाराजाओं द्वारा बनबाए गए महलों में नरगौना महल, आनंदबाग महल एवं बेला महल प्रमुख हैं। राज पुस्तकालय भवन ललितनारायण मिथिला विश्वविद्यालय द्वारा एवं अन्य कई भवन संस्कृत विश्वविद्यालय द्वारा उपयोग में लाए जा रहे हैं।
* '''महाराजा लक्ष्मिश्वर सिंह संग्रहालय एवं चंद्रधारी संग्रहालय''':
रंती-ड्योढी ([[मधुबनी]]) के स्वर्गीय चंद्रधारी सिंह द्वारा दान किए गए कलात्मक एवं अमूल्य दुर्लभ सामग्रियों को शहर के मानसरोवर झील किनारे 7 दिसम्बर 1957 को स्थापित एक संग्रहालय में रखा गया है। इस संग्रहालय को सन 1974 में दोमंजिले भवन में स्थानान्तरित कर दिया गया जहाँ संग्रहित वस्तुओं को ११ कक्षों में रखा गया है। सितंबर 1977 में दरभंगा के तत्कालिन जिलाधिकारी द्वारा महाराजा लक्ष्मिश्वर सिंह संग्रहालय की स्थापना की गयी। दरभंगा महाराज के वंशज श्री शुभेश्वर सिंह द्वारा दान की गयी दुर्लभ कलाकृतियाँ एवं राज से संबधित वस्तुएँ यहाँ संग्रहित है। दरभंगा राज की अमूल्य एवं दुर्लभ वस्तुएं तथा सोने, चाँदी एवं हाथी दाँत के बने हथियारों आदि को आठ कक्षों में सजाकर रखा गया है। सोमवार छोडकर सप्ताह में प्रत्येक दिन खुलने वाले दोनों संग्रहालयों में प्रवेश नि:शुल्क है।<ref>http://yatrasalah.com/touristPlaces.aspx?id=237</ref>
Line 92 ⟶ 91:
* '''छपरार''': दरभंगा से १० किलोमीटर दूर कमला नदी किनारे बना शिवमंदिर के पास कार्तिक एवं माघ पूर्णिमा को मेला लगता है।
* '''देवकुली धाम''': बिरौल प्रखंड के देवकुली गाँव में शिव का प्राचीन मंदिर है जहाँ प्रत्येक रविवार को पुजा हेतु भीड होती है। शिवरात्रि के दिन यहाँ मेला भी लगता है।
* '''नेवारी''': बेरौल से १३ किलोमीटर दूर स्थित यह स्थान राजा [[लोरिक]] के प्राचीन किला के लिए प्रसिद्ध है।
habibhouar lummi naryan temple
* '''नवादा दुर्गा मंदिर''':
[[http://i.ytimg.com/vi/gGFpsnrUj3w/hqdefault.jpg]][[नवादा दुर्गा स्थान]] "मिथिलाक" सिद्ध पीठ
मि.ध., दरभंगा, बेनीपुर : अनुमंडल मुख्यालय सँ पाँच किलोमीटर उतर-पश्चिम अवस्थित [[बैगनी नवादा]] में हयहट्ट दुर्गा स्थान सिद्ध पीठ मानल जैत अछि। एही पीठक उत्पत्ति शिव प्रिये सती सँ जुरल अछि। तंत्र चुडामणि में सती अंग सँ सम्बंधित कुल 52 सक्तिपिठक चर्चा अछि। जही म ईहो प्रमाणित अछि। देवी भागवत पुराण एवं [[मत्स्य पुराण]] कऽ अनुसार सती के वाम स्कन्ध एतही खसल छल। कहल जाइछ जे लगभग 600 वर्ष पूर्व रजा हयहट्ट द्वारा एतय जगदम्बा मूर्ति स्थापित भेल । बहेरी प्रखंड क हावीडीह गामक एकटा साधक प्रति दिन साधना-आराधना लेल आबैत छलाह । पछाति विर्धा अवस्था में दुर्बल कायाक कारण भगवतीक प्रेरणा सँ सिंघासन सँ मूर्ति उठाकए हावीडीह चली गेलाह जतय आयो ओही मूर्तिक पूजा कएल जाएछ। पछाति हावीडीह सँ नवादा मूर्ति अनवा कऽ लेल संघर्ष कऽ स्थिति बनी गेल अन्ततः नवादाक सिधिपिठ म अगवे सिंघासन शेष रहल जकरहि पूजा होइत रहल अछि।[[https://m.ak.fbcdn.net/photos-a.ak/hphotos-ak-xfp1/v/t1.0-0/p240x240/1908183_893367797368650_6159327101404011363_n.jpg?efg=eyJpIjoiYiJ9&oh=1392e974b945715b7f453ab91e02c35f&oe=560C783B&__gda__=1439563593_725c409c585150d84550d06da3c7d6f3]]
 
== यातायात एवं संचार ==