"हिन्दू मापन प्रणाली": अवतरणों में अंतर

No edit summary
पंक्ति 125:
<tr><td> 3 चरण (1,296,000 सौर वर्ष) </td><td>[[त्रेता युग]] </td></tr>
<tr><td> 2 चरण (864,000 सौर वर्ष)</td><td>[[द्वापर युग]] </td></tr>
<tr><td> 1 चरण (432,000 सौर वर्ष)</td><td>[[कलि युग]] </td></tr></table>
</table> [http://vedabase.net/sb/3/11/19/en1 (वेद_बेस_डॉट_नेट से)]
 
यह चक्र ऐसे दोहराता रहता है, कि ब्रह्मा के एक दिवस में 1000 महायुग हो जाते हैं
पंक्ति 218:
* १ पंसेरी = पांच सेर = 4.677&nbsp;kg (10.3 पाउण्ड)
* १ सेर = ८० तोला चावल का भार
 
==मापन यन्त्र==
 
 
{|
|-
! खगोलविद एवं उनका काल
!! रचित ग्रन्थ
!! प्रयुक्त यन्त्र का मूल नाम
!! तुल्य अंग्रेजी नाम
|-
| (1000BC)
|| सूर्यसिद्धान्त
|-
| आर्यभट्ट<br>(476AD)
|| आर्यभटसिद्धान्त<br> [[आर्यभटीय]]
|| ChakraYantra<br>GolaYantra
|| Diskinstrument<br>Sphericalinstrument
|-
| वराहमिहिर<br>(505AD)
|| PanchaSidhanta <br>Brihatsamhita<br>BrihatJataka ChakraYantra
|| Ring instrument
|-
| ब्रह्मगुप्त<br>(598AD) || BrahmasphutaSiddhanta || Karmakhandakhadyaka
|-
| Lalla(700AD) ShihyaDhiVriddhida GolaYantra <br>BhanganaYantra <br>ChakraYantra <br>DhanuYantra <br>GhatiYantra <br>ShakatYantra <br>KartariYantra <br>ShalakaYantra <br> YashtiYantra <br>Spherical instrument <br>Ring instrument <br>Disk instrument <br>Bow & arrow instr <br>Time vessel <br>Two pivoted sticks <br>Scizzor instrument <br>Needle instrument <br>Stick instrument
|-
| श्रीपति<br>(999AD)
|| Jyotishratnamala <br>Shidhantashekhara
|| ShalakaYantra
|| Needle instrument
|-
| भास्कराचार्य<br>(1072AD)
|| Sidhantashiromani <br>Leelavati <br>Beejaganitam <br>Karanakutuhala
|| ChakraYantra <br>ChaapaYantra <br>YashtiYantra <br>GolaYantra
|| Diskinstrument <br>Semicircular disk instr<br>Stick instrument <br>Spherical inst
|-
| गणेश दैवज्ञ<br>(1507AD)
|| Grahalaghav <br>Sudhiranjani
|| JalatnalikaYantra(method)<br>Tarjaniyantram
|| Star position inginstrument
|}
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
== इन्हें भी देखें ==