"ईश्वर चन्द्र विद्यासागर": अवतरणों में अंतर

टैग: References removed मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन
टैग: मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन
पंक्ति 128:
सुधारक के रूप में संपादित करें
सुधारक के रूप में इन्हें राजा राममोहन राय का उत्तराधिकारी माना जाता है। इन्होंने विधवा पुनर्विवाह के लिए आन्दोलन किया और सन 1856 में इस आशय का अधिनियम पारित कराया। 1856-60 के मध्य इन्होने 25 विधवाओं का पुनर्विवाह कराया। इन्होने नारी शिक्षा के लिए भी प्रयास किए और इसी क्रम में 'बैठुने' स्कूल की स्थापना की तथा कुल 35 स्कूल खुलवाए।
 
विद्यासागर रचित ग्रन्थावली संपादित करें
शिक्षामूलक ग्रन्थ संपादित करें
बर्णपरिचय (प्रथम और द्वितीय भाग ; १८५५)
ऋजुपाठ (प्रथम, द्वितीय और तृतीय भाग ; १८५१-५२)
संस्कृत ब्याकरणेर उपक्रमणिका (१८५१)
ब्याकरण कौमुदी (१८५३)
अनुवाद ग्रन्थ संपादित करें
हिन्दी से बांग्ला
बेताल पञ्चबिंशति (१८४७ ; लल्लूलाल कृत बेताल पच्चीसी पर आधारित)
संस्कृत से बांग्ला
शकुन्तला (दिसम्बर, १८५४ ; कालिदास के अभिज्ञानशकुन्तलम् पर आधारित)
सीतार बनबास (१८६० ; भवभूति के उत्तर रामचरित और वाल्मीकि रामायण के उत्तराकाण्ड पर आधारित)
महाभारतर उपक्रमणिका (१८६०; वेद व्यास के मूल महाभारत की उपक्रमणिका अंश पर आधारित)
बामनाख्यानम् (१८७३ ; मधुसूदन तर्कपञ्चानन रचित ११७ श्लोकों का अनुवाद)
अंग्रेजी से बांग्ला
बाङ्गालार इतिहास (१८४८ ; मार्शम्यान कृत हिष्ट्री आफ बेङ्गाल पर आधारित)
जीवनचरित (१८४९ ; चेम्बार्छ के बायोग्राफिज पर आधारित)
नीतिबोध (प्रथम सात प्रस्ताव – १८५१; रबार्ट आरु उइलियाम चेम्बार्चर मराल क्लास बुक अवलम्बनत रचित)
बोधोदय (१८५१; चेम्बार्चर रुडिमेन्ट्स आफ नालेज पर आधारित)
कथामाला (१८५६; ईशब्स फेबलस पर आधारित)
चरिताबली (१८५७; विभिन्न अंग्रेजी ग्रन्थ और पत्र-पत्रिकाओं पर आधारित)
भ्रान्तिबिलास (१८६१; शेक्सपीयर के कमेडी आफ एरर्स' पर आधारित)
अंग्रेजी ग्रन्थ संपादित करें
पोएटिकल सेलेक्शन्स
सेलेक्शन्स फ्रॉम गोल्डस्मिथ
सेलेक्शन्स फ्रॉम इंग्लिश लिटरेचर
मौलिक ग्रन्थ संपादित करें
संस्कृत भाषा आरु संस्कृत साहित्य बिषयक प्रस्ताब (१८५३)
बिधबा बिबाह चलित हओया उचित किना एतद्बिषयक प्रस्ताब (१८५५)
बहुबिबाह रहित हओया उचित किना एतद्बिषयक प्रस्ताब (१८७१)
अति अल्प हइल (१८७३)
आबार अति अल्प हइल (१८७३)
ब्रजबिलास (१८८४)
रत्नपरीक्षा (१८८६)
प्रभावती सम्भाषण (सम्बत १८६३)
जीवन-चरित (१८९१ ; मरणोपरान्त प्रकाशित)
शब्दमञ्जरी (१८६४)
निष्कृति लाभेर प्रयास (१८८८)
भूगोल खगोल बर्णनम् (१८९१ ; मरणोपरान्त प्रकाशित)
सम्पादित ग्रन्थ संपादित करें
अन्नदामङ्गल (१८४७)
किरातार्जुनीयम् (१८५३)
सर्वदर्शनसंग्रह (१८५३-५८)
शिशुपालबध (१८५३)
कुमारसम्भवम् (१८६२)
कादम्बरी (१८६२)
वाल्मीकि रामायण (१८६२)
रघुवंशम् (१८५३)
मेघदूतम् (१८६९)
उत्तरचरितम् (१८७२)
अभिज्ञानशकुन्तलम् (१८७१)
हर्षचरितम् (१८८३)
पद्यसंग्रह प्रथम भाग (१८८८; कृत्तिबासी रामायण से संकलित)
पद्यसंग्रह द्बितीय भाग (१८९०; रायगुणाकर भारतचन्द्र रचित अन्नदामङ्गल से संकलित)
विद्यासागर-विषयक ग्रन्थ संपादित करें
अञ्जलि बसु (सम्पादित) ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर : संसद बाङालि चरिताभिधान, साहित्य संसद, कलकाता, १९७६
अमरेन्द्रकुमार घोष ; युगपुरुष बिद्यासागर : तुलिकलम, कलकाता, १९७३
अमूल्यकृष्ण घोष ; बिद्यासागर : द्बितीय संस्करण, एम सि सरकार, कलकाता, १९१७
असितकुमार बन्द्योपाध्याय ; बांला साहित्ये बिद्यासागर : मण्डल बुक हाउस, कलकाता, १९७०
इन्द्रमित्र ; करुणासागर बिद्यासागर : आनन्द पाबलिशार्स, कलकाता, १९६६
गोपाल हालदार (सम्पादित) ; बिद्यासागर रचना सम्भार (तिन खण्डे) : पश्चिमबङ्ग निरुक्षरता दूरीकरण समिति, कलकाता, १९७४-७६
बदरुद्दीन उमर ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर ओ उनिश शतकेर बाङालि समाज : द्बितीय संस्करण, चिरायत, कलकाता, १९८२
बिनय घोष ; बिद्यासागर ओ बाङालि समाज : बेङ्गल पाबलिशार्स, कलकाता, १३५४ बङ्गाब्द
बिनय घोष ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर : अनुबादक अनिता बसु, तथ्य ओ बेतार मन्त्रक, नयादिल्लि, १९७५
ब्रजेन्द्रकुमार दे ; करुणासिन्धु बिद्यासागर : मण्डल अ्यान्ड सन्स, कलकाता, १९७०
महम्मद आबुल हाय आनिसुज्जामन ; बिद्यासागर रचना संग्रह : स्टुडेन्टस ओयेज, ढाका, १९६८
योगेन्द्रनाथ गुप्त ; बिद्यासागर : पञ्चम संस्करण, कलकाता, १९hdh४१
योगीन्द्रनाथ सरकार ; बिद्यासागर : १९०४
रजनीकान्त गुप्त ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर : १८९३
रमाकान्त चक्रबर्ती (सम्पादित) ; शतबर्ष स्मरणिका : बिद्यासागर कलेज, १८७२-१९७२ : बिद्यासागर कलेज, १९७२
रमेशचन्द्र मजुमदार ; बिद्यासागर : बांला गद्येर सूचना ओ भारतेर नारी प्रगति : जेनारेल प्रिन्टार्स अ्यान्ड पाबलिशार्स, कलकाता, १३७६ बङ्गाब्द
रबीन्द्रनाथ ठाकुर ; बिद्यासागर-चरित : बिश्बभारती ग्रन्थनबिभाग, कलकाता
राधारमण मित्र ; कलिकाताय बिद्यासागर : जिज्ञासा, कलिकाता, १९४२
रामेन्द्रसुन्दर त्रिबेदी ; चरित्र कथा : कलकाता, १९१३
शङ्करीप्रसाद बसु ; रससागर बिद्यासागर : द्बितीय संस्करण, दे’ज पाबलिशिं, कलकाता, १९९२
शङ्ख घोष ओ देबीप्रसाद चट्टोपाध्याय (सम्पादित) ; बिद्यासागर : ओरियेन्ट, कलकाता
शम्भुचन्द्र बिद्यारत्न ; बिद्यासागर चरित : कलकाता, १२९४ बङ्गाब्द
शम्भुचन्द्र बिद्यारत्न ; बिद्यासागर जीबनचरित : कलकाता
शम्भुचन्द्र बिद्यारत्न ; बिद्यासागर चरित ओ भ्रमणिरास : चिरायत, कलकाता, १९९२
शशिभूषण बिद्यालङ्कार ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर : जीबनीकोष, भारतीय ऐतिहासिक, कलकाता, १९३६
शामसुज्जामान मान ओ सेलिम होसेन ; ईश्बरचन्द्र बिद्यासागर : चरिताभिधान : बांला एकाडेमी, ढाका, १९८५
सुनीतिकुमार चट्टोपाध्याय, ब्रजेन्द्रनाथ बन्द्योपाध्याय ओ सजनीकान्त दास (सम्पादित) ; बिद्यासागर ग्रन्थाबली (तिन खण्डे) : बिद्यासागर स्मृति संरक्षण समिति, कलकाता, १३४४-४६ बङ्गाब्द
सन्तोषकुमार अधिकारी ; बिद्यासागर जीबनपञ्जि : साहित्यिका, कलकाता, १९९२
सन्तोषकुमार अधिकारी ; आधुनिक मानसिकता ओ बिद्यासागर : बिद्यासागर रिसार्च सेन्टार, कलकाता, १९८४
हरिसाधन गोस्बामी ; मार्कसीय दृष्टिते बिद्यासागर : भारती बुक स्टल, कलकाता, १९८८
(यह सूची पश्चिमबङ्ग पत्रिका के बिद्यासागर संख्या, सेप्टेम्बर-अक्टोबर १९९४, से साभार ली गयी है।)
 
स्मारक संपादित करें
 
१९७० में भारत सरकार ने विद्यासागर जी की स्मृति में एक डाक-टिकट जारी किया
विद्यासागर सेतु
विद्यासागर मेला (कोलकाता औ बीरसिंह में)
विद्यासागर महाविद्यालय
विद्यासागर विश्वविद्यालय (पश्चिम मेदिनीपुर जिला में)
विद्यासागर मार्ग (मध्य कोलकाता में)
विद्यासागर क्रीडाङ्गन (विद्यासागर स्टेडियम)
भारतीय प्रौद्योगिकी संस्थान खड़गपुर में विद्यासागर छात्रावास
झारखण्ड के जामताड़ा जिले में विद्यासागर स्टेशन
१९७० और १९९८ में उनकी स्मृति में डाक टिकट जारी किया गया।
सन्दर्भ संपादित करें
... एक ऐसा समाज सुधारक जिसने विधवा से करवाई अपने बेटे की शादी
विद्यासागर के कर्मभूमि को जीवंत कर रही रेलवे की पेंटिंग
श्री ईश्वर चंद्र विद्यासागर
बाहरी कड़ियाँ संपादित करें
ईश्वर चन्द्र विद्यासागर - एक महान समाज सुधारक
सरकार की नज़रें हो जाये इनायत तो बदल जायेगी नंदन कानन की तस्वीर
Last edited just now by an anonymous user
RELATED PAGES
रामचन्द्र राय
कृष्ण मोहन बनर्जी
अबला बोस
विकिपीडिया
सामग्री CC BY-SA 3.0 के अधीन है जब तक अलग से उल्लेख ना किया गया हो।
गोपनीयताडेस्कटॉप
 
== विद्यासागर रचित ग्रन्थावली ==