"हिन्दू काल गणना": अवतरणों में अंतर
Content deleted Content added
व्यास समास (वार्ता | योगदान) No edit summary टैग: मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन |
व्यास समास (वार्ता | योगदान) टैग: मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन |
||
पंक्ति 43:
* एक '''[[मुहूर्त]]''' = २ घड़ियां = ४८ मिनट
* एक '''नक्षत्र अहोरात्रम''' या नाक्षत्रीय दिवस = ३० मुहूर्त (दिवस का आरम्भ सूर्योदय से अगले सूर्योदय तक, ना कि अर्धरात्रि से)
[[
# द्वयोः (२) त्रुट्योः- एकः (१) लवः |
# द्वयोः (२) लवयोः- एकः (१) निमेषः |
# पंचशानाम् (१५) निमेषाणाम् एकम् (१) इदानि (कष्ठा) |
# पंचदशानाम् (१५) इदानिनाम् एकम् (१) एतर्हि |
# पंचदशानाम् (१५) एतर्हिणाम् एकम (१) क्षिप्रम् |
# पंचदशानाम् (१५) क्षिप्राणां एकः (१) मुहूर्तः|
# त्रिंशतः (३०) मुहूर्तानाम् एकः(१) मानुषोsहोरात्रः |
# पंचदशानाम् (१५) अहोरात्राणाम् (१) अर्धःमासः |
# त्रिंशतः (३०) अहोरात्राणाम् एकः (१) मासः |
# द्वादशानाम् (१२) मासानाम् एकः (१) संवत्सरः |
# पंचानाम् (५) संवत्सराणाम् एकम् (१) युगम् |
# द्वादशानाम् (१२) युगानाम् एकः (१) युगसंघः भवति |
पंक्ति 61:
:भाग्यं चेति द्वादशैवयुगानिकथितानि हि||
# एके युगसंघे चान्द्राः षष्टिः संवत्सराः भवन्ति|
: ''सूर्योदयप्रमाणेन अहःप्रामाणिको भवेत्।
पंक्ति 86:
* एक '''काष्ठा''' = 5 ''क्षण'', = 8 सैकिण्ड
* एक '''लघु''' =15 ''काष्ठा'', = 2 मिनट.<ref>[http://vedabase.net/sb/3/11/7/en1]</ref>
* 15 '''लघु''' = एक ''नाड़ी'', जिसे ''दण्ड'' भी कहते
* 2 '''दण्ड''' = एक ''[[मुहूर्त]]''.
* 6 या 7 '''मुहूर्त''' = एक ''याम'', या एक चौथाई दिन या रत्रि.<ref name="vedabase"/>
* 4 '''याम या प्रहर''' = एक दिन या
=== चाँद्र मापन ===
|