"भारतीय अधिराज्य": अवतरणों में अंतर

No edit summary
टैग: यथादृश्य संपादिका मोबाइल संपादन मोबाइल वेब संपादन
→‎top: छोटा सा सुधार किया।, व्याकरण में सुधार
टैग: मोबाइल संपादन मोबाइल एप सम्पादन Android app edit
पंक्ति 1:
{{Infobox former country
|native_name = भारतिय अधिराज्य
|conventional_long_name = <small>Dominion of India</small><br>(''डोमीनियनडोमिनियन ऑफ़ इंडियाइण्डिया'')
|common_name = भारत, इंडिया
|
|continent = [[एशिया]]
|region = [[दक्षिण एशिया]]([[भारतिय उपमहाद्वीप]])
|country = भारत
|era = मध्य २०वीं20वीं सदी, [[शीतयुद्ध|शीत युद्ध]]
|government_type = [[संवैधानिक राजशाही|संवैधानिक राजतंत्रराजतन्त्र]]
|
|year_start = १९४७1947
|year_end = १९५० 1950
|life_span = १९४७1947-१९५० 1950
|event_start = [[भारतीय स्वतंत्रता अधिनियम १९४७|भारतिय स्वतंत्रतास्वतन्त्रता अधिनियम]]
|date_start = १५15 अगस्त
|event_end = [[भारत का संविधान|संविधान]] का प्रवर्तन
|date_end = २६26 जनवरी
|event1 = [[१९४७ का भारत-पाक युद्ध|प्रथम भारत-पाक युद्ध १९४७1947]]
|date_event1 = २२22 अकटूवर १९४७1947
|event2 =
|date_event2 =
पंक्ति 28:
|
|image_flag = Flag of India.svg
|flag = भारतियभारतीय ध्वज
|flag_type = ध्वज
|image_coat = Emblem of India (without motto).svg
पंक्ति 39:
|national_motto =
|national_anthem = ''[[जन गण मन]]''<br/>'''शाही तराना'''<br/>''[[गाॅड सेव द किंग]]''<br>{{lang-en|God save the King}}
|currency = [[भारतीय रुपया|भारतिय रुपया]]
|
|leader1 = [[जॉर्ज षष्ठम्|जौर्ज (षष्ठम)]]
|year_leader1 = १९३६1936-१९५०1950
|title_leader = शासक
|
|representative1 = [[लुईस माउंटबेटन, बर्मा के पहले अर्ल माउंटबेटन|लाॅर्ड माउंटबैटनमाउण्टबैटन]]
|representative2 = [[चक्रवर्ती राजगोपालाचारी|चक्रवर्ती राजागोपालाचारी]]
|year_representative1 = १९४७1947-१९४८1948
|year_representative2 = १९४८1948-१९५०1950
|title_representative = गवर्नर-जनरल(महाराज्यपाल)
|
|deputy1 = [[जवाहरलाल नेहरू]]
|year_deputy1 = १९४७1947-१९५०1950
|title_deputy = [[भारत का प्रधानमन्त्री|प्रधानमंत्रीप्रधानमन्त्री]], (पूर्वतः [[भारत के राज्यसचिव|राज्यसचिव]])
|
|legislature = [[भारतीय संविधान सभा|संविधानसभा]]
|
|stat_year1 = १९५०1950
|stat_area1 = 32,87,263
|stat_pop1 =
पंक्ति 64:
{{भारत का इतिहास}}
 
'''भारत अधिराज्य''', मौजूदावर्तमान [[भारत]](अर्थात् [[भारत|भारत गणराज्य]]) की संक्रमणकालीन अवस्था थी। यह 3 सालवर्ष तक; १९४७1947 से १९५०1950 में संविधान के प्रवर्तन तक, अस्तित्व में रही थी। यह मूल रूप से भारत में ब्रिटिश-उपनिवेशिक शासित अवस्था से स्वतंत्र, स्वायत्त, लोकतांत्रिकलोकतान्त्रिक, भारतीय गणराज्य के बीच की अस्थाई शासन अथवा राज्य थी। इसे आधिकारिक रूप से [[हिन्दी|हिंदी]] में '''भारत अधिराज्य''' एवं [[अंग्रेज़ीअंग्रेजी भाषा|अंग्रेज़ीअंग्रेजी]] में '''डोमीनियनडोमिनियन ऑफ़ इंडियाइणृडिया'''({{lang-en|Dominion of India}}) कहा था। सन 15 Augustअगस्त १९४७1947 में [[ब्रितानियाई संसद]] में भारतीय स्वतंत्रतास्वतन्त्रता अधीनियम पारित होने के बाद, अधिकारिक तौर पर, [[यूनाइटेड किंगडम|यूनाईटेड किंगडम]] की सरकार ने भारत पर अपनी प्रभुता त्याग दी और भारत में स्वशासन अथवा स्वराज लागू कर दिया। इसके साथ ही [[ब्रिटिश भारत के प्रेसीडेंसी और प्रांत|ब्रिटिश भारत]](ब्रिटिश-भारतिय उपनिवेष) का अंत हो गया और भारत [[कनाडा|कैनडा]] और [[ऑस्ट्रेलिया]] की ही तरह एक [[स्वायत्त्योपनिवेष]](डोमीनियनडोमिनियन) बन गय, (अर्थात [[ब्रिटिश साम्राज्य]] में ही स्वायत्त इकाई)। ब्रिटिश संसद के भारत-संबंधितसम्बन्धित सारे विधानाधिकारों को (1945 में गठित) [[भारतीय संविधान सभा|भारत की संविधान सभा]] के अधिकार में सौंप दिया गया, [[भारत]], [[राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि|ब्रिटिश-राष्ट्रमंडल प्रदेश]] का सहपद सदस्य भी बन गया साथ ही [[ब्रिटेन]] के राजा ने '''[[भारत के सम्राट]]''' का शाही ख़िताबखिताब त्याग दिया। ब्रिटिश स्वायत्तयोपनिवेष एवं रष्ट्रमंडलरष्ट्रमाडल प्रदेश का हिस्सा होने के नाते [[इंग्लैण्ड|इंगलैंड]] के राजा [[जॉर्ज षष्ठम्|ज्यौर्ज (षष्ठम)]] को भारत का राष्ट्राध्यक्ष बनाया गया एवं आन्य राष्ट्रमंडल देशों की तरह ही भारतीय लहज़े में उन्हें [[भारत के राजा]] की उपाधि से नवाज़ा गया (यह पद केवल नाम-मात्र एवं शिष्टाचार के लिये था), भारत में उनका प्रतिनिधित्व भारत के महाराज्यपाल(गवरनर-जनरल) के द्वारा ही होता था। 1950 में [[भारत का संविधान|संविधान]] के लागू होने के साथ ही भारत एक पूर्णतः स्वतंत्रस्वतन्त्र गणराज्य बन गया और साथ ही भारत के राजा के पद को हमेशा के लिये स्थगित कर दिया गया, और भारत के संविधान द्वारा स्थापित लोकतांत्रिकलोकतान्त्रिक प्रक्रिया द्वारा चुने गए [[भारत के राष्ट्रपति|भारत के महामहिं राष्ट्रपति]] के पद से बदल दिया गया। इस बीच भारत में दो महाराज्यपालों को नियुक्त किया गया, महामहिंमहामहिम महाराज्यपाल लाॅर्ड माउण्टबेटन और महामहिंमहामहिम महाराज्यपाल चक्रवर्ती राजागोपालाचारी। [[चक्रवर्ती राजगोपालाचारी]] इस [[अधिराज्य]] के अंतिमअन्तिम [[गवर्नर-जनरल]] थे।
 
==इतिहास==