खँडहर मानव निर्मित वास्तुकला के अवशेष हैं। वो संरचनाएं जो एक समय बरकरार थीं लेकिन वक्त गुज़रने के साथ 200रखरखाव की कमी या जानबूझकर विनाश के कृत्यों के कारण आंशिक या कुल जीर्णता की स्थिति में हैं। प्राकृतिक आपदा, युद्ध और आबादी में कमी होना सबसे सामान्य मूल कारण हैं। कई दीर्घकालिक अपक्षय के कारण समय के साथ कई संरचनाएं लगातार खराब हो रही हैं।

खंडहर 
remains of human-made architecture
Street address
Original publication
ruinas (es); Puing (ms); ruins (en-gb); کنډوالې (ps); развалина (bg); کھنڈر (pnb); کھنڈر (ur); Rogmo (so); ruina (sk); руїни (uk); 廢墟 (zh-hant); xirbe (ku-latn); 폐허 (ko); ruino (eo); zřícenina (cs); ruina (pap); ruine (fr); ruševine (hr); ruina (hsb); drupas (lv); Ruïne (af); рушевина (sr); 废墟 (zh-sg); Ruin (lb); Ruin (nn); ruiner (nb); ruins (en); أنقاض (ar); rom (hu); Erorkin (eu); Ruin (nds); Raqay (qu); adfeilion (cy); ХьакхлагӀаш (ce); Руіны (be); ویرانه (fa); 廢墟 (zh); Ruïne (fy); 廃墟 (ja); חורבות (he); Ruina (la); खंडहर (hi); raunio (fi); rovine (it); 廢墟 (zh-tw); 废墟 (zh-hans); ruševina (sr-el); руіны (be-tarask); урнатина (mk); ruïna (ca); ավերակներ (hy); fothracha (ga); Gofu (sw); ruìna (scn); ruína (pt); ruïne (nl); ruin (sv); Ruine (de); griuvėsiai (lt); ruševina (sl); ซากปรักหักพัง (th); Ruină (ro); рушевина (sr-ec); Reruntuhan (id); ruiny (pl); xirbe (ku); ruševina (sh); ruin (da); harabe (tr); 廢墟 (zh-hk); 废墟 (zh-cn); ruína (gl); vare (et); ερείπια (el); руины (ru) resto de edificios degradados o destruidos (es); reste d'un édifice dégradé ou détruit (fr); απομεινάρια ανθρώπινης αρχιτεκτονικής (el); рэшткі збудаваньняў (be-tarask); د انسان څخه جوړ شوي معمارۍ پاتې شوني (ps); építmény maradványai (hu); remains of human-made architecture (en); останки бывшего здания или постройки (ru); 사람이 만든 건축물 중에 버려지고 파괴된 잔해 (ko); zerfallenes Bauwerk (de); rozpadnjene twarjenje (hsb); ehitise jäänused (et); بقایای معماری ساخت بشر (fa); 人造建築的遺跡 (zh); rester af et bygningsværk (da); ostanki arhitekture (sl); 建物等の施設が荒廃した状態で残っているもの (ja); resti di uno o più edifici costruiti dall'uomo (it); custruzzioni chi nun avennu statu mantinuta è sdirrupata o nni rèstunu sulu li tracci (scn); lämning av en förfallen övergiven byggnad eller annan anläggning (sv); залишки споруди (uk); rester etter menneskeskapt arkitektur (nb); ostatci srušene građevine (sh); pozostatok architektúry alebo poškodená, rozpadajúca sa architektúra (sk); remains of human-made architecture (en); ostatci srušene građevine (hr); hylätty ja osittain tuhoutunut rakennuksen jäännös (fi); restos dun edificio degradado ou destruído (gl); restaĵo de artefarita konstruaĵo (eo); pozůstatky lidských staveb (cs); atliekas no cilvēku radītas būves (lv) ruina, edificio en ruinas (es); ruïnes (ca); Ruyna, Ruina (qu); Trümmer (de); Руіна (be); کنډواله (ps); руина (bg); Ruiner (da); kalıntı, ören, enkaz, yıkı (tr); 廃虚, 廃屋, 旧跡 (ja); zrúcanina (sk); руїна, залишки споруди (uk); ruinae (la); Rauniot (fi); burgoruino (eo); ruiny, ruina (cs); rovina, rudere, ruderi (it); ruines (fr); руіна (be-tarask); rozwalina, rozpadlina (hsb); ruina (pt); ruševine, razvalina, razvaljena zgradba, razvaljena stavba, ruševinska zgradba, ruševinska stavba, ruševinski objekt (sl); Ruiner, Ruinstäder, Ruinstad (sv); ruin (nb); Bouwval, Ruine (nl); ruvina, ruvini, ruìni (scn); razvaline (hr); varemed (et); Руина (ru); ruin, ruined building, ruined structure (en); خرائب, أطلال (ar); حطام, خرابه, اطلال (fa); рушевина, урнатини, рушевини (mk)
रोम में रोमन फोरम के खँडहर

दुनिया भर में प्रसिद्ध खँडहर मौजूद हैं: चीन के प्राचीन स्थल, सिंधु घाटी, अफ्रीका के जिम्बाब्वे में, भूमध्य द्रोणी के प्राचीन यूनान, मिस्र और रोमन स्थल और अमेरिका में इंका और माया स्थल। इतिहासकार, पुरातत्वविद और मानवविज्ञानी के लिए खँडहर बहुत महत्वपूर्ण हैं, चाहे वे एक बार किलेबंदी, उपासनास्थल, प्राचीन विश्वविद्यालय, घर और उपयोगिता भवन, या पूरे गाँव, कस्बों और शहरों रहे हो। हाल के वर्षों में मानवता के लिए उत्कृष्ट मूल्य के क्षेत्रों के रूप में उन्हें पहचानने और संरक्षित करने के लिए कई खँडहर यूनेस्को की विश्व विरासत स्थल बनाए गए हैं।

इन्हें भी देखें संपादित करें

बाहरी कड़ियाँ संपादित करें