"शुकनासोपदेश": अवतरणों में अंतर

No edit summary
No edit summary
पंक्ति 8:
 
: ''आलोकयतु तावत् कल्याणाभिनिवेशी लक्ष्मीमेव प्रथमम् । इयं हि सुभटखड्गमण्डलोत्पलवनविभ्रमभ्रमरी लक्ष्मीः क्षीरसागरात्पारिजातपल्लवेम्यो रागम्, इन्दुशकलादेकान्तवक्रताम्, उच्चैः श्रवसश्चञ्चलताम्, कालकूटान्मोहनशक्तिं मदिराया मदम्, कौस्तुभमणेर्नैष्ठुर्यम्, इत्येतानि सहवासपरिचयवशात् विरहविनोदचिह्नानि गृहीत्वैवोद्गता । न ह्येवंविधमपरिचितमिह जगति किञ्चिदस्ति यथेयमनार्या । लब्धापि खलु दुःखेन परिपाल्यते । दृढगुणपाशसन्दाननिस्पन्दीकृता अपि नश्यति । उद्दामदर्पभटसहस्नोल्लासितासिलतापञ्जरविधृता अप्यपक्रामति । मदजलदुर्दिदनान्धकारगजघटितघनघटापरिपालिता अपि प्रपलायते । न परिचयं रक्षति । नाभिजनमीक्षते । न रूपमालोकयते । न कुलक्रममनुवर्तते । न शीलं पश्यति । न वैदग्ध्यं गणयति । न श्रुतमाकर्णयति । न धर्ममनुरुध्यते । न त्यागमाद्रियते । न विशेषज्ञतां विचारयति । नाचारं पालयति । न सत्यमनुबुध्यते । न लक्षणं प्रमाणीकरोति । गन्धर्वनगरलेखा इव पश्यत एव नश्यति ।
 
: (''...हे प्रजा का कल्याण चाहने वाले (राजकुमार), पहले लक्ष्मी (की प्रकृति) को ही देखें। यह लक्ष्मी योद्धाओं एवं शस्त्रों के समूह रूपी कमल पर भ्रमण करने वाली मधुमखी है। वह क्षीरसागर से निकली है (और अपने साथ निकलने वाले अन्य वस्तुओं के गुण उसने धर लिये हैं।) उसने [[पारिजात]] वृक्ष के पल्लवों से लाल रंग (आनन्द के लिये आकर्षण का गुण) ले लिया, [[चन्द्रमा]] की कला उसकी एकान्तवक्रता ले ली, [[उच्चैःश्रवा]] से उसकी चंचलता ग्रहण कर लिया, [[कालकूट]] से मोहने की शक्ति और मदिरा ([[वारुणी]]) से उसका मद ले लिया, [[कौस्तुभ मणि]] से उसकी कठोरता (निठुरता) ले ली। प्राप्त होने पर भी दुख से पाली जाती है, दृढ़ गुणों वाली रस्सी से बाम्धकर रखने पर भी वह नष्ट हो जाती है। हजारों नर्दयी सैनिकों से घिरे हुए पिजरे में बन्द करके रखने पर भी वह उससे निकल भागती है। उसे घोर अंधेरे में भी रखा जाय तो भी वहाँ से पलायन कर जाती है। न परिचय की रक्षा करती है, न अभिजन की चिन्ता करती है, न रूप देखती है, न कुलक्रम का अनुवर्तन करती है, न वैदध्य (बुद्धिमत्ता) को गिनती है, न वेद को सुनती है, न धर्म से चिपकती है, न त्याग का आदर करती है, न विशेषज्ञता का विचार करती है, न आचार का पालन करती है, न सत्य को समझती है, न शुभ लक्षणों को प्रमाणित करती है, गन्धर्वनगरलेख की तरह ही देखते ही देखते नष्ट हो जाती है।)
 
==बाहरी कड़ियाँ==
*[http://books.google.co.in/books?id=2f5Yex2SD9QC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=true कादम्बरी] (गूगल पुस्तक)
*[http://morebhagavadgeetas.blogspot.in/2013/07/shukanaasa-geetaa.html SHUKANAASA’S INSTRUCTIONS TO CHANDRAAPEEDA]
*[https://drive.google.com/file/d/0B_LGsD7c1wAtMFVmTVJXTWNXZE0/view शुकनासोपदेश्ःशुकनासोपदेशः]
 
[[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]]