साहित्य अकादमी पुरस्कार नेपाली

साहित्य अकादमी पुरस्कार एक साहित्यिक सम्मान है जो कुल २४ भाषाओं में प्रदान किया जाता हैं और नेपाली भाषा इन में से एक भाषा हैं। अकादमी ने १९७७ से इस भाषा के लिए पुरस्कारों को पेश किया।

साहित्य अकादमी पुरस्कार (नेपाली भाषा)
देश भारत
प्रथम सम्मानित १९७७
अंतिम सम्मानित २०१६

साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता संपादित करें

नेपाली में दिए गए साहित्य अकादमी पुरस्कारों की सूची इस प्रकार है:[1]

वर्ष लेखक कृति शैली
१९७७ इंद्रबहादुर राई नेपाली उपन्यास का आधारहरू समालोचना
१९७८ शिवकुमार राई खहरे कहानी–संग्रह
१९७९ गुमानसिंह चामलिंग मौलो निबंध–संग्रह
१९८० ओकिम ग्विन सूनाखारी उपन्यास
१९८१ असित राइ नया क्षितिजको खोज कविता–संग्रह
१९८२ एम. एम. गुरुंग बिसिरयाको संस्कृति निबंध–संग्रह
१९८३ इंद्र सुंदास नियति उपन्यास
१९८४ रामचंद्र गिरि समाज दर्पण महाकाव्य
१९८५ मत्स्येन्द्र प्रधान नीलकंठ उपन्यास
१९८६ शरद क्षेत्री चक्रव्यूह कहानी–संग्रह
१९८७ लील बहादुर क्षेत्री ब्रह्मपुत्रका छेउ–छाउ उपन्यास
१९८८ पुष्पलाल उपाध्याय उषा मंजरी कविता–संग्रह
१९८९ तुलसी बहादुर क्षेत्री 'अपतन' कर्ण–कुंती महाकाव्य
१९९० तुलसी राम शर्मा 'कश्यप' आमा महाकाव्य
१९९१ गिर्मी शेर्पा हिपोक्रिट चाँप–गुराँस र अन्य कविता कविता–संग्रह
१९९२ आर. पी. लामा इंद्रधनुष निबंध–संग्रह
१९९३ सानु लामा मृगतृष्णा कहानी–संग्रह
१९९४ जीवन नामदुंग पर्यवेक्षण साहित्य–समालोचना
१९९५ नगेन्द्रमणि प्रधान डॉ. पारसमणिको जीवनयात्रा जीवनी
१९९६ मोहन ठकुरी नि:शब्द कविता–संग्रह
१९९७ मणिप्रसाद राइ वीर जातिको अमर कहानी जीवनीपरक निबंध–संग्रह
१९९८ मनप्रसाद सुब्बा आदिम बस्ती कविता–संग्रह
१९९९ विक्रमवीर थापा बीसौं शताब्दीकी मोनालिसा कहानी–संग्रह
२००० रामलाल अधिकारी निसंस्मरण निबंध–संग्रह
२००१ लक्खीदेवी सुंदास आहत अनुभूति कहानी–संग्रह
२००२ प्रेम प्रधान उदासीन रूखहरू उपन्यास
२००३ बिन्द्या सुब्बा अथाह उपन्यास
२००४ जस योंजन 'प्यासी' शान्ति संदेह कविता–संग्रह
२००५ कृष्णसिंह मोक्तान जीवन गोरेटोमा उपन्यास
२००६ भीम दाहाल द्रोह उपन्यास
२००७ लक्ष्मण श्रीमल करफ्यू नाटक
२००८ हायमन दास राई 'किरात' केही नमिलेका रेखाहरू कहानी–संग्रह
२००९ समीरण क्षेत्री 'प्रियदर्शी' गैरीगाउँकी चमेली कहानी–संग्रह
२०१० गोपीनारायण प्रधान आकाशले पनि ठाउँ खोजिरहेछ कविता–संग्रह
२०११ पुरस्कार वितरण नाही
२०१२ उदय थुलुङ एकान्तवास कहानी–संग्रह
२०१३ मनबहादुर प्रधान मनका लहर र रहरहरू यात्रा-वृत्तांत
२०१४ नन्‍द हाङखिम सत्‍ता ग्रहण कहानी
२०१५ गुप्‍त प्रधान समयका प्रतिविम्‍बहरू कहानी
२०१६ गीता उपाध्याय जन्मभूमि मेरो स्वदेश उपन्यास
  • - मरणोपरांत सम्मानित किया गया

अनुवाद पुरस्कार विजेता संपादित करें

साहित्य अकादमी ने १९८९ से अनुवाद के लिए नया पुरस्कार शुरू किया। इस पुरस्कार के विजेता इस प्रकार हैँ: [2]

वर्ष लेखक कृति शैली मूल लेखक मूल कृति मूल भाषा
१९८९ पुरस्कार वितरण नाही
१९९० पुरस्कार वितरण नाही
१९९१ पुरस्कार वितरण नाही
१९९२ पुरस्कार वितरण नाही
१९९३ पुरस्कार वितरण नाही
१९९४ कर्ण थामी सुकांत का कविताहरू कविता–संग्रह सुकांत भट्टाचार्य संचयन बंगाली
१९९५ पुरस्कार वितरण नाही
१९९६ पुरस्कार वितरण नाही
१९९७ शिवसमशेर रसाइली बिराज दुलही उपन्यास शरतचंद्र चट्टोपाध्याय बिराज बऊ बंगाली
१९९८ छबिलाल उपाध्याय चंद्रगुप्त नाटक जयशंकर प्रसाद चंद्रगुप्त हिन्दी
१९९९ किरणकुमार राई अर्द्धवृत्त जीवनयात्रा उपन्यास इंदिरा गोस्वामी आधालेखा दस्तावेज़ असमिया
२००० बी. योंजन कृश्नचंदर का कथा कहानी–संग्रह कृश्नचंदर संकलन उर्दू
२००१ दुर्गा खतिवड़ा ब्रह्मपुत्र का छालहरू कहानी–संग्रह दिनेश शर्मा गल्पर गाछपेरा असमिया
२००२ शांति थापा नामघरे उपन्यास अतुलानंद गोस्वामी नामघरिया असमिया
२००३ सुवास दीपक पल–विपल उपन्यास ओम गोस्वामी पल–खिन डोगरी
२००४ भानु छेत्री मेरो देश मेरा मान्छेहरू महाकाव्य शेषेन्द्र शर्मा ना देशम् ना प्रजालु तेलुगू
२००५ पुष्पधर शर्मा 'बास्तोला' हिरेन भट्टाचार्य का निर्वाचित कविता काव्य हिरेन भट्टाचार्य संकलन असमिया
२००६ के.बी. नेपाली मेघदूत काव्य कालिदास मेघदूत संस्कृत
२००७ पुरस्कार वितरण नाही
२००८ जीवन राणा डॉ. विद्याविन्दु सिंह का केही कविताहरू कविता–संग्रह विद्याविन्दु सिंह सच के पाँव हिन्दी
२००९ ओम नारायण गुप्ता हयवदन नाटक गिरीश कार्नाड हयवदन कन्नड़
२०१० तारापति उपाध्याय आनंदमठ उपन्यास बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय आनंदमठ बंगाली
२०११ पुरस्कार वितरण नाही
२०१२ गीता उपाध्याय दरबारकी सुसारे नाटक ज्योति प्रसाद अगरवाला कारेङर लिगिरी असमिया
२०१३ आई.के. सिंह मैला आंचल उपन्यास फणीश्वर नाथ "रेणु" मैला आंचल हिन्दी
२०१४ डंबरमणि प्रधान मलाई जून चाहिन्छ उपन्यास सुरेंद्र वर्मा मुझे चांद चाहिए हिन्दी
२०१५ शंकर प्रधान बिराटाकी पद्मिनी उपन्यास वृंदावनलाल वर्मा विराट की पद्मिनी हिन्दी
२०१६ ज्ञानबहादुर छेत्री खोजी कविता ब्रजेंद्र त्रिपाठी तलाश हिन्दी

बाल साहित्य पुरस्कार विजेता संपादित करें

साहित्य अकादमी ने २०१० से बाल साहित्य के लिए नया पुरस्कार शुरू किया। इस पुरस्कार के विजेता इस प्रकार हैँ: [3]

वर्ष लेखक कृति शैली
२०१० नैन सिंह योंजन बाल साहित्य में कुल योगदान के लिये
२०११ स्नेह लता राई बाल–सुमन कविता–संग्रह
२०१२ शिशुपाल शर्मा कोशेली कविता–संग्रह
२०१३ भोटू प्रधान बाल साहित्य में कुल योगदान के लिये
२०१४ मुन्नी सपकोटा जूनकीरी कहानी-संग्रह
२०१५ मुक्ति उपाध्याय 'बराल' मालती उपन्यास
२०१६ शंकरदेव ढकाल बाल सुधार सागर कहानी
२०१७ शांति क्षेत्री बाल साहित्य में कुल योगदान के लिये

युवा पुरस्कार विजेता संपादित करें

साहित्य अकादमी ने २०११ से युवा लेखकों के लिए नया पुरस्कार शुरू किया।

नेपाली के लिए युवा पुरस्कार विजेताओं की सूची [4]

सन्दर्भ संपादित करें

  1. "अकादेमी पुरस्कार (1955-2016)". साहित्य अकादमी. १ अगस्त २०१७. मूल से 15 सितंबर 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ सितम्बर २०१७.
  2. "अकादमी अनुवाद पुरस्कार (१९८९-२०१६)". साहित्य अकादमी. १९ जुलाई २०१७. मूल से 4 सितंबर 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ सितम्बर २०१७.
  3. "बाल साहित्य पुरस्कार (2010-2016)". साहित्य अकादमी. १९ जुलाई २०१७. मूल से 2 अगस्त 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ सितम्बर २०१७.
  4. "साहित्य अकादेमी युवा पुरस्कार (2011–2017)". साहित्य अकादमी. २६ जुलाई २०१७. मूल से 2 अगस्त 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि १८ सितम्बर २०१७.