थापा
यह लेख नेपाली भाषा में लिखे लेख का खराब अनुवाद है। यह किसी ऐसे व्यक्ति द्वारा लिखा गया है जिसे हिन्दी अथवा स्रोत भाषा की सीमित जानकारी है। कृपया इस अनुवाद को सुधारें। मूल लेख "अन्य भाषाओं की सूची" में "नेपाली" में पाया जा सकता है। |
इस लेख में विकिपीडिया के गुणवत्ता मापदंडों पर खरे उतरने के लिए सफ़ाई की आवश्यकता है। इसमें मुख्य समस्या है कि: वर्तनी। कृपया इस लेख को सुधारने में यदि आप सहकार्य कर सकते है तो अवश्य करें। इसके संवाद पृष्ठ पर कुछ सलाह मिल सकती है। (अप्रैल 2018) |
थापा एक नेपाली पहाडी समुदायके पारिवारिक नाम है। ये लोग नेपाली पहाडी क्षत्रिय जाति अर्थात् खस क्षेत्री और तिब्बती समुदायके मगर जातिके होते हैं।[1] भारतके ज्यादा हिस्सों में पाए जानेवाले थापा ज्यादातर मगर जाती से होते हैं। क्षत्रिय थापाको नेपालमे एक भारदारी जातिके रूपमे लिए जाते हैं। बस्नेत, पाण्डे, कुँवर और बिष्टके साथ थापा वंशाणुगत काजी उपाधि पानेवाले पाँच परिवारमे से एक खश समुह है।[2] थापा क्षेत्री परिवारके पाण्डे परिवारसे ऐतिहासिक दुस्मनी है। [3] केवल क्षत्रिय थापा लोगोंको थापा काजीके उपनामसे बुलाया जाता है। नेपालमे सर्वत्र बसोबास करनेवाले थापा नेपालके बड़े जनसंख्यक है। फोरबियर्स वेभसाइटके अनुसार सन् २०१४ में थापा नेपालके दुस्रे बड़े पारिवारिक नाम था। [4]
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() उपर: अमर सिंह थापा · भक्ति थापा · भीमसेन थापा निचे: माथवरसिंह थापा · विराज थापा मगर · गजराज सिंह थापा | |
कुल जनसंख्या | |
---|---|
१०,७४,३४५ विश्वव्यापी [1] | |
विशेष निवासक्षेत्र | |
![]() | |
भाषाएँ | |
नेपाली भाषा, मगर भाषा | |
धर्म | |
हिन्दु धर्म और मष्टो धर्म | |
सम्बन्धित सजातीय समूह | |
बस्नेत, पाँडे, कुँवर, बिष्ट |
क्षेत्री थापा खश क्षेत्री अन्तर्गत भी विभिन्न प्रकार है - जिसमे से बगाले थापा, गोदार थापा, लामिछाने (मुगाली)थापा, सुयल थापा, गाम्ले थापा, घिमिरे थापा, सोनाल थापा, कालिकोटे थापा, सिन्जाली थापा आदि खश समूह के थापा है। [5] मगर जातिके थापा तिब्बत-बर्मेली परिवारके है। क्षेत्री थापा खश जाति व भारोपेली परिवारके है।
नेपालमे थापा वंश और अन्य क्षेत्री थापा समुह विशेष राजनितिक वृत्तमे है। आधुनिक नेपालको निर्माणके साथ प्रधानसेनापति, भारदार और मन्त्रीयों थापा क्षेत्री होते थे। नेपालके राजनीतिमे प्रमुख शक्ति केन्द्रोमें बस्नेत और पाण्डेके साथ प्रतिस्पर्धा करते हुए क्षेत्री थापा एक शक्तिशाली भारदारी परिवार बनगए। भीमसेन थापा नेपालके सबसे अधिक समय तक मुख्तियार (प्रधानमन्त्री) होनेवाले व्यक्ति एक क्षेत्री थापा थे। बडाकाजी अमर सिंह थापा नेपालके महानायकमे गिन्ती होते हैं। सरदार भक्ति थापा भी नेपालके राष्ट्रिय विभूतिमे से एक है। [6]
सिर्फ हुकुमी शासनकालमे नहीं पंचायतकालमे भी सूर्यबहादुर थापा, विश्वबन्धु थापा, चिरण शम्शेर थापा, सुशिला, निराजन और कमल थापा लगायतके वर्चस्व रहा था। इस समयमे मुख्य व्यक्तित्व ५ बारके प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थे। सन् २००३ में नेपाली सेनाके प्रधानसेनापति धर्मपालवरसिँह थापा, नेपाल प्रहरीके महानिरीक्षक श्यामभक्त थापा और सशस्त्र प्रहरी प्रमुख सहवीर थापा एवम् प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थापा रहते समय एकसाथ ४ सर्वोच्च पदमे थापा फिरसे स्थापित हुए थे। [6]
खस क्षत्री थापा
संपादित करेंबगाले थापा
संपादित करेंबगाले थापा आत्रेय गोत्रके होते हैं। [5] बगाले थापा क्षत्रिय थापा अर्थात् थापा काजीयोंके एक विभाजन है। ये इतिहाससे सशक्त पदोमे जैसेकी मुखिया, जिम्मल, पंचप्रधान, बडाहाकिम, काजी आदि से सुशोभित है। ये नेपाली राजनीतिके वृतमे अग्रज दिख्ते हैं। [3]ज्युँदो बाघ बडाकाजी अमर सिंह थापा बगाले थापाके गुटसे है। मुख्तियार जर्नेल प्र.म.भीमसेन थापा गोरखाके बगाले थापा परिवारके है। उनके भतिजे माथवरसिंह थापा भी नेपालके प्रधानमन्त्री थे। पिछ्ले समयमे नेपाली सेनाके प्रधानसेनापति हुए धर्मपालवरसिँह थापा भी बगाले थापा ही है।[7]
पुँवर थापा
संपादित करेंपुँवर थापा कपिल गोत्र के होते है। ये परिवार नेपाल के पाल्पा से पैदा होनेकी दाबी करते है। नेपाल-अंग्रेज युद्धनायक सरदार भक्ति थापा एक पुँवर थापा थे।[8]
गोदार थापा
संपादित करेंगोदार थापाके गोत्र कश्यप गोत्र होते हैं। [5] नेपाली मन्त्री गगन थापा एक गोदार थापा है।
मगर थापा
संपादित करेंमगर थापा तिब्बती समुहके थापा है। ये नेपालके जनजाती मगर समुदायसे सम्बन्धित है। [9]
उल्लेखनीय थापा व्यक्तित्व
संपादित करें- भीमसेन थापा, नेपाल के प्रधानमन्त्री, नेपालके राष्ट्रिय विभूति
- अमर सिंह थापा, नेपालके महानायक, नेपालके राष्ट्रिय विभूति
- भक्ति थापा, नेपाली सेनाके सरदार, नेपालके राष्ट्रिय विभूति
- माथवरसिंह थापा, नेपाल के प्रधानमन्त्री
- उजीरसिंह थापा, नेपाली भारदार
- ललित त्रिपुरा सुन्दरी, (जन्म:ललिताकुमारी थापा) नेपालके महारानी; राजा रणबहादुर शाहकी पत्नी
- विराज थापा मगर, नेपाली काजी
- लखन थापा मगर, प्रथम नेपाली सहिद
- कूलवीर थापा मगर, नेपाली भिक्टोरिया क्रस विजेता
- लालबहादुर थापा मगर, नेपाली भिक्टोरिया क्रस विजेता
- नेत्रबहादुर थापा मगर, नेपाली भिक्टोरिया क्रस विजेता
- शेरबहादुर थापा, नेपाली भिक्टोरिया क्रस विजेता
- सूर्यबहादुर थापा, नेपाल के प्रधानमन्त्री,
- धर्मपालवरसिँह थापा, नेपाली सेनाध्यक्ष
- प्यारजंग थापा, नेपाली सेनाध्यक्ष
- कमल थापा, हिन्दुवादी नेता, पूर्व उप-प्रधानमन्त्री
- गगन थापा, स्वास्थ्य मन्त्री
- बिपना थापा, नेपाली चर्चित अभिनेत्री
- झरना थापा, नेपाली अभिनेत्री
- सुनील थापा, चर्चित अभिनेता विशेषतः खलपात्र
- अर्पण थापा, चर्चित निर्देशक
- रेखा थापा, चर्चित अभिनेत्री
- अर्जुन बहादुर थापा, वर्तमान् सार्क महासचिव
- मंजुश्री थापा, नेपाली कनेडियन लेखिका
- उज्वल थापा, नेपाली नेता
स्रोत
संपादित करें- ↑ अ आ "थापा:वैश्विक प्रोफाइल". Archived from the original on 12 मार्च 2017. Retrieved 2017-03-10.
- ↑ "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 13 मार्च 2017. Retrieved 12 मार्च 2017.
- ↑ अ आ "पाँच काजी परिवार". Archived from the original on 12 मार्च 2017. Retrieved 2017-03-11.
- ↑ "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 22 मार्च 2017. Retrieved 12 मार्च 2017.
- ↑ अ आ इ "क्षेत्री थापाके प्रकार". Archived from the original on 12 मार्च 2017. Retrieved 2017-03-10.
- ↑ अ आ "क्षेत्री थापाके ऐतिहासिक और राजनैतिक प्रभुत्व". Archived from the original on 10 जनवरी 2019. Retrieved 2017-03-10.
- ↑ "थापा परिवारके व्यक्तित्व". Archived from the original on 12 मार्च 2017. Retrieved 2017-03-11.
- ↑ "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 8 अगस्त 2017. Retrieved 30 मई 2017.
- ↑ "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 12 मार्च 2017. Retrieved 10 मार्च 2017.